papZamek Książ w Wałbrzychu oraz kamienica przy Al. Kościuszki 14 w Częstochowie są wśród laureatów konkursu „Zabytek Zadbany”, którego wyniki ogłoszono w poniedziałek w Warszawie. Gmina Toszek i miasto Kalisz to z kolei laureaci konkursu „Samorząd dla Dziedzictwa”.

W poniedziałek podczas gali w Centrum Prasowym Foksal w Warszawie wręczono nagrody w konkursach Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków "Zabytek Zadbany" i "Samorząd dla Dziedzictwa", przeprowadzanych przez Narodowy Instytut Dziedzictwa.

"Zabytek Zadbany" już od 1975 r. promuje właścicieli i zarządców obiektów zabytkowych, którzy w sposób wzorowy prowadzą prace budowlane, konserwatorskie, rewaloryzacyjne i adaptacyjne, a także działają systematycznie na rzecz właściwego utrzymania zabytków zgodnie z najwyższymi standardami badawczymi i wykonawczymi. Na przestrzeni ostatnich 12 odsłon konkursu, zrealizowanych przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, zostało nagrodzonych 219 zabytków spośród zgłoszeń nadsyłanych przez właścicieli, posiadaczy i zarządców obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych, a także kierowników wojewódzkich i samorządowych służb konserwatorskich.

W 2022 r. na konkurs zgłoszonych zostało 100 obiektów, do oceny jury przedstawiono 88 wniosków formalnych z 16 województw (12 wniosków nie spełniło wymogów formalnych).

W poniedziałek wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków dr Jarosław Sellin oraz dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr hab. Katarzyna Zalasińska wręczyli nagrody laureatom i wyróżnionym w konkursach "Zabytek Zadbany" oraz "Samorząd dla Dziedzictwa".

W konkursie "Zabytek Zadbany" laureatami kategorii specjalnej "Właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem" zostali ex aequo: Zamek Książ w Wałbrzychu (Dolnośląskie, zarządca: Zamek Książ w Wałbrzychu Sp. z o.o.) oraz kamienica przy Al. Kościuszki 14 w Częstochowie (Śląskie, właściciel: Mariusz Etryk).

Laureatem w kategorii "Utrwalenie wartości zabytkowej obiektu" została gmina Złoty Stok za prace przy mauzoleum rodu Guttlerów w Złotym Stoku (Dolnośląskie).

Wyróżnieniem nagrodzono: gminę Brzeg za prace przy ratuszu w Brzegu (Opolskie), Rektorat Kościoła Świętego Jana Chrzciciela w Gnieźnie za prace przy kościele rektorskim Świętego Jana Chrzciciela w Gnieźnie, ZOO Wrocław Sp. z o. za prace przy budynku ptaszarni, altany nad stawem, muru ogrodzeniowego – zespołu obiektów ogrodu zoologicznego we Wrocławiu.

Laureatem kategorii "Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu" została gmina Tarnów za prace przy cmentarzu z okresu pierwszej wojny światowej w Błoniu (Małopolskie).

Wyróżnienia trafiły do: gminy Cedynia za prace przy wieży widokowej wraz z otoczeniem w Cedyni (Zachodniopomorskie), gminy Dobra za prace przy lapidarium na dawnym cmentarzu ewangelickim w Dołujach (Zachodniopomorskie), Zarządu Budynków Komunalnych w Krakowie za prace przy forcie pancernym nr 52a "Łapianka" w Krakowie (Małopolskie).

Tytuł laureata w kategorii "Adaptacja obiektów zabytkowych" otrzymała spółka Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna za prace przy kamienicy przy ul. Rycerskiej 10 w Gdańsku.

Wyróżnienia otrzymały: gmina miejska Pruszcz Gdański za prace przy domu Wiedemanna w Pruszczu Gdańskim (Pomorskie), Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Sompolnie za prace przy synagodze w Sompolnie (Wielkopolskie), Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia w Żaganiu za prace przy siedzibie Państwowej Szkoły Muzycznej w Żaganiu (Lubuskie).

Zwycięzcą w kategorii "Architektura i budownictwo drewniane" została gmina miasta Pyzdry za prace przy domu podcieniowym w Pyzdrach (Wielkopolskie).

Wyróżnienia przyznano: Muzeum Dworów Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach za prace przy cerkwi greckokatolickiej Świętych Kosmy i Damiana w Bartnem (Małopolskie), gminie Markowa za prace przy chacie Jana Raka w Husowie (Podkarpackie), Parafii Rzymskokatolickiej Oczyszczenia NMP w Starymgrodzie za prace przy kościele parafialnym (Wielkopolskie).

W kategorii "Zabytki techniki" laureatem została spółka Stocznia Cesarska Development za prace przy dawnej remizie Stoczni Gdańskiej w Gdańsku.

Wyróżnienia otrzymały: Polskie Koleje Państwowe S.A. za prace przy dworcu kolejowym w Białymstoku, miasto Chorzów za prace przy Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi za prace przy budynku A – Biała Fabryka w Łodzi.

Laureaci konkursu otrzymują tablice "Zabytku Zadbanego" do oznakowania obiektów, a wyróżnieni dyplom. Nagrodzone zabytki są prezentowane w wydawnictwach Narodowego Instytutu Dziedzictwa, przekazywanych właścicielom zabytków i przedstawicielom ogólnopolskiego środowiska konserwatorskiego.

W poniedziałek odbyło się także rozstrzygnięcie konkursu "Samorząd dla Dziedzictwa". Konkurs powstał w 2020 r. i jest skierowany do wszystkich samorządów gminnych. Ideą ogólnopolskiego Konkursu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków jest promowanie działań mających na celu realizację obowiązku opracowania i wdrażania gminnych programów opieki nad zabytkami.

W tym roku nadesłano 12 zgłoszeń do nagród głównych, po 4 w każdej kategorii. Jury szczególnie przychylnie odnosiło się do projektów kompleksowych, cechujących się podejmowaniem działań wieloaspektowych, uwzględniających powiązania pomiędzy dziedzictwem materialnym i niematerialnym.

W kategorii "Duże i średnie gminy miejskie" (liczące co najmniej 50 tys. mieszkańców) laureatem zostało miasto Kalisz za "kompleksowe podejście do kwestii dziedzictwa kulturowego, uwzględniające dziedzictwo materialne i niematerialne, podjęcie wielowymiarowych działań oraz konstruktywną współpracę z różnymi podmiotami".

Wyróżnienie trafiło do miasta Zabrze za "umiejętne dostrzeżenie wartości obiektów zabytkowych i związanego z nimi dziedzictwa niematerialnego, wykorzystanie potencjału dziedzictwa do rozwoju gminy oraz aktywizację społeczną w oparciu o to dziedzictwo".

W kategorii "Małe gminy miejskie" (liczące poniżej 50 tys. mieszkańców) przyznano wyróżnienie miastu Lubawa (Warmińsko-mazurskie) za "dobrze opracowany, konsekwentnie wdrażany i odpowiednio monitorowany program opieki nad zabytkami, uwzględniający potencjał dziedzictwa materialnego i niematerialnego, wykorzystujący miejsca zabytkowe jako przestrzenie publiczne i turystyczne stymulujące rozwój lokalny".

Laureatem w kategorii "Gminy miejsko-wiejskie i wiejskie" została gmina Toszek (Śląskie) za "dobrze zaplanowany i konsekwentnie wdrażany, różnorodny i wieloaspektowy program ochrony zabytków z potencjałem do kontynuacji". Program umożliwia rozwój gminy na wielu obszarach: wizerunkowo-promocyjnym, turystycznym, edukacyjnym i integracyjnym.

"Myślę, że łączy nas wspólna wrażliwość. Wiemy, co to jest piękno. Wiemy, dlaczego należy o nie dbać. Wiemy, jakie ma walory, jak dobrze żyć w pięknym otoczeniu. Takie piękno pozostawili nam nasi przodkowie w postaci zabytków, których mamy w Polsce, wpisanych do ewidencji i w rejestrach zabytków, ok. 700 tys. Jest to zasób bardzo solidny i bardzo duży" - powiedział wiceminister kultury Jarosław Sellin.

Wyraził zadowolenie z tego, że w Polsce są właściciele zabytków, którzy zasługują na wyróżnienie oraz, że są samorządy, które starają się myśleć systemowo i systemowo dbać o zasoby na swoim terenie.

Zaznaczył, że "państwo polskie jest szczególnie wrażliwe na ten temat". "Staramy się w ostatnich latach powiększać możliwości finansowe dedykowane zabytkom. Trwa obecnie nabór do konkursu +Ochrona zabytków+ w MKiDN, z całkiem solidną pulą pieniędzy, do końca listopada można składać wnioski" - przypomniał Sellin.

Zapowiedział, że "za chwilę ruszy jeszcze dodatkowy program, w którym będzie można sięgnąć po pieniądze publiczne na ochronę zabytków w perspektywie nawet kilku najbliższych lat". Jak mówił program będzie skierowany do samorządów. Dziękował wszystkim uczestnikom za udział w konkursach i złożone wnioski.

Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr hab. Katarzyna Zalasińska wskazała, że w Polsce system ochrony zabytków bazuje na dwóch fundamentach - pamięci systemowej oraz ludziach.

Jak mówiła, "pamięć systemowa trwa w takich instytucjach, jak NID, działający od 1962 r., ale również w takich konkursach, jak +Zabytek Zadbany+, który jest organizowany od 1975 r.".

"Ta pamięć systemowa dla systemu ochrony zabytków w Polsce, jego trwanie i stabilność jest niezwykle istotna. Praca przy zabytkach i to wielkie dzieło, które państwo, swoimi rękami budujecie, przy wsparciu służb konserwatorskich, takich instytucji jak NID, jest maratonem. To nie jest sprint. Tego nie da się zrobić w rok albo dwa, w zabytkach nie ma szybkich sukcesów, chociaż dzisiejszy świat jest nastawiony na szybkie sukcesy. To państwo wiecie, jak wiele lat pracy, wymaga ten wspaniały efekt, który dzisiaj jest doceniany" - podkreśliła.

Mówiąc o drugim fundamencie systemu ochrony zabytków, czyli ludziach oceniła, że "bez osób, które są oddane zabytkom, po wszystkich stronach i we wszystkich miejscach tego systemu, tego wspaniałego efektu, który możemy dzisiaj celebrować, by po prostu nie było".

mkidn2022Urszula Kurtiak i Edward Ley – założyciele Wydawnictwa Artystycznego w Koszalinie - zostali uhonorowani Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Brązowy Medal otrzymali przedstawiciele Fundacji Identitas – Tomasz Kaźmierowski i Renata Chołuj oraz Wydawnictwo Archikonfraterni Literackiej. Odznaczenia wręczył im sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, generalny konserwator zabytków dr Jarosław Sellin.

Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” dla osób i instytucji zaangażowanych w promowanie twórczości literackie

Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Urszula Kurtiak i Edward Ley od 30 lat prowadzą Wydawnictwo Artystyczne Kurtiak i Ley w Koszalinie, które specjalizuje się w wydawaniu książek bibliofilskich na artystycznych papierach, ręcznie oprawianych w skóry, jedwabie, drewno, a nawet metale i kamienie szlachetne. Są to limitowane i numerowane edycje w różnych językach. Publikacje wzbogacają oryginalne autorskie ilustracje lub grafiki warsztatowe: drzeworyty, linoryty, miedzioryty czy litografie. Prace były eksponowane m.in. w Nowym Yorku, Chicago, Buenos Aires, Madrycie, Paryżu, Londynie, Genewie, Frankfurcie, Berlinie, Abu Dhabi, Moskwie, Tajpej, Pekinie i New Delhi. Książki z wydawnictwa znajdują się w zbiorach bibliotek narodowych wielu krajów, trafiły również do światowych przywódców.

Działalność Urszuli Kurtiak i Edwarda Leya spowodowała odrodzenie zapomnianego rzemiosła introligatorstwa artystycznego i ożywiła zainteresowanie książką artystyczną w Polsce. Za wysoki poziom artystyczny i dzielenie się wiedzą wydawcy otrzymali wiele międzynarodowych nagród.

W 2019 r Urszula Kurtiak i Edward Ley otworzyli w Warszawie prawdopodobnie pierwszą na świecie Galerię Książki Kolekcjonerskiej, w której prezentowane są tylko nowe, bezpieczne mikrobiologicznie książki bibliofilskie.

Urszula Kurtiak i Edward Ley są członkami Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek.

Odznaczeni Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Tomasz Kaźmierowski i Renata Chołuj są przedstawicielami powstałej w 2014 roku Fundacji Identitas, której głównym celem jest wspieranie najwybitniejszych polskich pisarzy. Fundacja co roku przyznaje Nagrodę Identitas dla najlepszej książki roku. Wśród nagrodzonych i nominowanych znalazły się wybitne nazwiska polskiej literatury, takie jak: J. M. Rymkiewicz, J. Polkowski, K. Koehier czy M. Kwaśnicka. Fundacja Identitas organizuje także konkurs stypendialny dla studentów i doktorantów z dziedziny nauk humanistycznych.

Zasługi Tomasza Kaźmierowskiego – publicysty, założyciela i prezesa zarządu fundacji – obejmują nie tylko nagrodzenie kilkunastu najwybitniejszych polskich pisarzy oraz kilkudziesięciu stypendystów, ale również całoroczną promocję wybitnych dzieł polskiej humanistyki w ogólnopolskich mediach.

Renata Chołuj, która w latach 2014-2017 pełniła funkcję dyrektora literackiego, a obecnie jest jurorem przyznawanej co roku Nagrody Identitas, angażuje się w działania organizacyjne fundacji oraz realizuje główne zadania statutowe, polegające na promocji polskiej kultury.

Wydawnictwo Archikonfraterni Literackiej zostało powołane przez Zarząd Archikonfraterni Literackiej z jego przewodniczącym-seniorem prof. dr hab. Mieczysławem Nieduszyńskim w 1982 roku. Pierwszym redaktorem naczelnym został Marian Piotr Romaniuk, który pełni tę funkcję do 2022 roku. Wydawnictwo podlega Warszawskiej Kurii Metropolitalnej.

Wydawnictwo prowadzi działalność wydawniczo-edukacyjną, m.in. z zakresu najnowszej historii Polski oraz historii Kościoła w Polsce. Na uwagę zasługuje działalność edytorska z lat 1984-1990, kiedy to Wydawnictwo Archikonfraterni Literackiej wydało wiele niezwykle cennych publikacji bez zgody cenzury państwowej. Było wówczas jedną z nielicznych oficyn, w której mogli publikować niezależni publicyści i pisarze oraz profesorowie wyższych uczelni m.in. prof. Zbigniew T. Wierzbicki, prof. Jerzy Łojek, dr Wiesław Jan Wysocki, prof. Tadeusz Łepkowski, prof. Andrzej Stelmachowski, prof. Włodzimierz Bojarski, prof. Mieczysław Nieduszyński i prof. Marian Marek Drozdowski. W 1988 roku Stefan Melak opublikował broszurę pt. „Katyń", która była pierwszą publikacją w Polsce ukazującą prawdę o zbrodniach sowieckich dokonanych na polskich oficerach.

O prestiżu Wydawnictwa Archikonfraterni Literackiej świadczą przedmowy i słowa wstępne, pisane m.in. przez śp. Prezydenta RP prof. Lecha Kaczyńskiego (do książki „Pierwszy święty biskup Warszawy”) czy ostatniego Prezydenta RP na Uchodźstwie śp. Ryszarda Kaczorowskiego (do księgi „Prymas Tysiąclecia w pamięci Polanów 1981-2011”).

Pr24Jak powiedział na antenie Polskiego Radia 24 wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin, Polacy, pytani o najważniejsze święto państwowe, wskazują na Narodowe Święto Niepodległości. - Dzisiaj jest ten najważniejszy dzień. Wysłuchaj nagrania audycji 

Gościem Polskiego Radia 24 w 104. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości był wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin. Jak mówił, już od kilku lat prowadzone są badania dotyczące tego, który dzień dla Polaków jest najważniejszym świętem państwowym. Według rodaków jest to właśnie Narodowe Święto Niepodległości. Na drugim miejscu plasuje się rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja, a na trzecim - 1 sierpnia, czyli rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. - Ta hierarchia właśnie tak wygląda w głowach Polaków - dzisiaj jest ten najważniejszy dzień - podkreślił.

Zapytany o ideę Marszu Niepodległości, gość audycji powiedział, że Polacy są w tej sprawie "wyraźnie podzieleni". - Ja bronię tej idei. Marsz Niepodległości jest organizowany przez środowisko inne niż moje, które określa się mianem narodowców. Ale przecież nikt nam nie powie, że około stu tysięcy ludzi, którzy często tam maszerują, to tylko osoby, które popierają to wyraziste środowisko polityczne.

Narodowe Święto Niepodległości
Jak dodał, organizatorzy marszu "wymyślili ciekawą formę radowania się i obchodzenia Narodowego Święta Niepodległości". - Wiele osób to "kupiło", ponieważ im się to podoba - marsz z rodziną przez stolicę, z flagą w ręku i z pieśnią na ustach. Oddaję organizatorom to, że wymyślili taką markę. To jest marsz polskich patriotów, którzy w ten sposób chcą wyrazić swoje uczucia - zaznaczył.

Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego odniósł się także do doniesień dotyczących prób zablokowania Marszu Niepodległości. W jego ocenie "jeśli są podejmowane próby blokady, a lekką ręką są wydawane zgody na różne demonstracje lewicowych, a czasem wręcz lewackich, organizacji, to to obrazuje niesprawiedliwość oraz nieumiejętność rzetelnego i obiektywnego zarządzania miastem, które jest stolicą Polski". Dodał też, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski "powinien być otwarty na inicjatywy wszystkich legalnie istniejących organizacji w naszym kraju".

©2005 - 2025 Jarosław Sellin. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper

Search