Szklane upamiętnienie nawiązuje w swej wymowie do Muru w Getcie Warszawskim, lecz jest jednocześnie murem, przez który można oglądać świat - tak wiceminister kultury Jarosław Sellin skomentował odsłonięcie pomnika na Cmentarzu Żydowskim w Warszawie, upamiętniającego Grupę Oneg Szabat.
"Za pięć dni, 19 kwietnia obchodzić będziemy 80. rocznicę wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim. Dzisiaj spotykamy się tutaj, na warszawskim Cmentarzu Żydowskim, aby odsłonić pomnik i symboliczny grób członków Grupy Oneg Szabat" - napisał na Twitterze Sellin w poście, w którym relacjonował odsłonięcie pomnika.
Przypomniał, że "ta nieformalna grupa składająca się z kilkudziesięciu działaczy społecznych i naukowców, uwięzionych w obrębie warszawskiego Getta, powołana przez historyka E. Ringelbluma m.in. dokumentowała życie w zamkniętej +żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej+".
Sellin zwrócił uwagę, że odsłaniane szklane upamiętnienie nawiązuje w swej wymowie do Muru w Getcie Warszawskim, lecz jest jednocześnie murem, przez który można oglądać świat. "To mur, który oddziela, ale nie zasłania: dzisiejszego dnia od przeszłości, życia od śmierci, świata od zaświatów" - zaznaczył. "Chciałbym bardzo podziękować pomysłodawcom oraz twórcom upamiętnienia. Wierzę, że dzięki nim nasza pamięć o bohaterstwie członków Grupy Oneg Szabat będzie jeszcze trwalsza" - dodał wiceminister kultury.
W piątek wieczorem szef prezydenckiego Biura Polityki Międzynarodowej Marcin Przydacz poinformował, że w najbliższą środę, 19 kwietnia br. wizytę w Warszawie złożą prezydenci Niemiec i Izraela: Frank Walter Steinmeier i Icchak Herzog. Wezmą oni udział w obchodach 80. rocznicy wybuchu powstania w Getcie Warszawskim.
Powstanie w Getcie Warszawskim wybuchło 19 kwietnia 1943 r. i trwało do 16 maja 1943 r. Było pierwszym miejskim powstaniem w okupowanej Europie. W nierównej, trwającej prawie miesiąc, walce słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej oraz Żydowskiego Związku Wojskowego stawili opór żołnierzom z oddziałów SS, Wehrmachtu, Policji Bezpieczeństwa i formacji pomocniczych.
W 1940 r. dr Emanuel Ringelblum zawiązał w Warszawskim Getcie grupę Oneg Szabat, która przez 2,5 roku dokumentowała życie mieszkańców getta, a gdy rozpoczęła się zagłada także ich śmierć. Grupa działała w konspiracji, ukrywając się przed Niemcami, Polakami oraz innymi Żydami. Dokumentowała codzienne życie, zbierała prasę wydawaną w getcie, obwieszczenia niemieckie, papierki po cukierkach czy bilety tramwajowe. Zdobywała informacje poprzez wywiady i ankiety, w oparciu o które przygotowywała raporty i opracowania. Oneg Szabat po polsku znaczy "Radość soboty", ponieważ jego członkowie spotykali się właśnie w soboty, w budynku Głównej Biblioteki Judaistycznej.
Zadaniem grupy było opracowanie pełnego raportu, nt. tego, co działo się z Żydami podczas niemieckiej okupacji. Emanuel Ringelblum i jego towarzysze zbierali relacje tych, którym udało się uciec z transportów do obozów śmierci. W 1942, 1943 r. Ringelblum i grupa Oneg Szabat dysponowali badaniami nad zagładą, w których liczby w dużej mierze zgadzają się ze znanymi dziś. Informowali mieszkańców getta i starali się zaalarmować świat - poprzez kontakt z polskim podziemiem dotarli do aliantów i przekazali raporty o zagładzie.
Jak podaje Żydowski Instytut Historyczny, "stworzone przez grupę Oneg Szabat Podziemne Archiwum Getta Warszawy jest najważniejszym świadectwem Holokaustu. Instytut kontynuuje misję Emanuela Ringelbluma i jego współpracowników. Archiwum Ringelbluma zostało wpisane w 1999 roku na listę Pamięć Świata UNESCO".
Wiceminister kultury Jarosław Sellin zapewnił w Programie 3 Polskiego Radia, że problem ze zbożem zostanie rozwiązany do żniw. W poniedziałek minister rolnictwa ma podpisać porozumienie w tej sprawie z ukraińskim odpowiednikiem. Gośćmi Beaty Michniewicz byli także: Władysław Teofil Bartoszewski (Koalicja Polska), Włodzimierz Tomaszewski (Partia Republikańska), Andrzej Dera (Kancelaria Prezydenta), Maciej Gdula (Nowa Lewica) i Andrzej Halicki (Koalicja Obywatelska).
W czwartek, 13 kwietnia o godz. 09:30 uroczystego otwarcia Kongresu Pamięci Narodowej w Warszawie dokonał prezes Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) dr Karol Nawrocki. W swoim wystąpieniu podkreślił niezwykłą rolę spotkań z historią w całkiem nowej formie – z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, gier, konkursów, wystaw, a także ciekawych dyskusji.
W Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego znajduje się ponad 66 tysięcy rekordów zaginionych dzieł z pełną dokumentacją. Tylko w ostatnich 7 latach odzyskano 700 utraconych dzieł i jest to najlepszy rezultat po II wojnie światowej – powiedział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin w czasie panelu „Reparacje wojenne w XX wieku okiem polityków”. Zaraz po II wojnie światowej specjaliści szacowali, że z terytorium Polski w obecnych granicach zginęło około 516 tysięcy dzieł sztuki ruchomej. „Kradli Niemcy, kradła Armia Czerwona, potem był wtórny obrót tych dzieł sztuki, więc mogły one trafić w różne miejsca, czego mamy dowody” – powiedział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin. Dodał, że w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego znajduje się ponad 66 tysięcy rekordów tych dzieł z pełną dokumentacją, często zdjęciową. „W każdym momencie jesteśmy gotowi położyć na stole dowód, że jakieś dzieło gdzieś odnalezione w świecie powinno wrócić do Polski, bo pochodzi z polskiej kolekcji” – podkreślił. Dodał, że tylko w ostatnich 7 latach odzyskano 700 utraconych dzieł i jest to „najlepszy rezultat po II wojnie światowej”. „Dzieła odnajdywane były w różnych miejscach, głównie w Niemczech, ale nie tylko. Były dzieła z Hiszpanii czy Stanów Zjednoczonych i podlegały wtórnemu obrotowi” – wyjaśnił Sellin. Jego zdaniem proces odnajdywania zaginionych dzieł będzie przyśpieszał dzięki cyfryzacji. „Jesteśmy w stanie zaglądać na każdą publiczną aukcję w świecie, która wystawia jakieś dzieła do sprzedaży, i jesteśmy w stanie zaglądać do muzeów, które lubią się pochwalić w przestrzeni cyfrowej, co posiadają. Mamy też pasjonujących się tym tematem informatorów i współpracujemy ze służbami w tej sprawie, stąd myślę, że efekty tej pracy będą z roku na rok coraz lepsze” – podsumował. Z kolei podczas debaty minister Arkadiusz Mularczyk zaprezentował raport dotyczący polskich strat wojennych. Jak zaznaczył, „kwota, którą przyjęliśmy, jest kwotą konserwatywną, wręcz powiedziałbym, że minimalistyczną”. „Tym raportem mówimy »dość« przemilczeniu, przedawnieniu i zapomnieniu” – akcentował. Minister Mularczyk wskazał, że Niemcy starają się „spychać sprawę reparacji z agendy międzynarodowej”. „Niemcy prowadzą dzisiaj rozmowy z krajami afrykańskimi w blasku fleszy, ponieważ przepraszają za kolonializm. To oczywiście jest właściwie i potrzebne. Ale jak to ma się do kwestii związanych z tym, że Polska – jako największy sąsiad oraz partner handlowy, polityczny i gospodarczy – nie może się doprosić jakichkolwiek rozmów dotyczących reparacji” – zaznaczył wiceszef MSZ. Poinformował, że raport dotyczący polskich strat wojennych jest kolportowany w wersji angielskiej, a także jest przygotowywane tłumaczenie na język niemiecki, hiszpański, włoski, a także inne języki. „Chcemy poinformować świat o niemieckich zbrodniach wojennych oraz o tym, że Niemcy nie chcą się z tego rozliczyć. Tego tematu nie da się zamieść pod dywan. Naszym celem jest doprowadzenie do punktu zwrotnego w Niemczech i rewizji historii II wojny światowej” – podkreślił Arkadiusz Mularczyk. Ocenił, że „Niemcy wyczyścili swoją pamięć historyczną”. „Nie widzą woli i potrzeby rozmowy, ponieważ w ich przekonaniu sprawa jest zamknięta. Jest to pewien proces, ale prowadzimy działania na forum międzynarodowym” – przypomniał. Przekazał, że są prowadzone także spotkania i rozmowy z Grekami. „Budujemy szerszą koalicję. Przed nami również pewne wydarzenia o charakterze naukowym i eksperckim, które dadzą podstawy do działania” – dodał Mularczyk. Jego zdaniem „kluczem jest kwestia przekonania samych Niemców, aby zrewidowali swoją historię”. Zwrócił także uwagę na sprawę potencjalnej uchwały Rady Ministrów. „Niemcy musieliby pokazać tę uchwałę rządu Bieruta. To dawałoby także potencjalnie nowe pole działań politycznych i dyplomatycznych” – stwierdził. „Przez lata dziesiątki prawników i historyków mówiło o uchwale Bieruta, tylko nikt jej nie widział. To na stronie niemieckiej będzie leżał ciężar tego, aby pokazać ten dokument lub inne, które by pokazywały, że strona Polska się zrzekła reparacji. To trudne zadanie, bo ich nie ma” – akcentował Mularczyk. W jego ocenie ważny byłby także wyrok Trybunały Konstytucyjnego. „Dałby zupełnie inną dynamikę tej sprawie, tak jak miało to miejsce we Włoszech” – zauważył Mularczyk. Wskazał, że brak chęci do podjęcia rozmów jest wyrazem braku przestrzegania reguł prawa międzynarodowego – zadośćuczynienia i odszkodowania, a także prawa ofiar do sądu. „Przed nami proces pracowania nad Niemcami w postrzeganiu historii II wojny światowej. Musimy nauczyć Niemców ich własnej historii, bo oni nie chcą o niej pamiętać” – zaznaczył Mularczyk. Podkreślił również, że skutki ekumeniczne, demograficzne i gospodarcze II wojny światowej do dzisiaj oddziałują na sytuację w Polsce.
Jak zapewnia Jarosław Sellin, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, nie będzie już dodatkowych formalności, opóźniających ogłoszenie przetargu na wznowienie prac przy odbudowie Mostu Tczewskiego. W maju, a najpóźniej w czerwcu, ma zostać ogłoszony przetarg. Czyżby wreszcie przełom w ratowaniu cennego zabytku?