2018-2021

W 80. rocznicę śmierci w komorze gazowej Edyty Stein - św. Benedykty od Krzyża wzdłuż rampy kolejowej wewnątrz byłego obozu Auschwitz II-Birkenau przeszli we wtorek uczestnicy drogi modlitewnej. Szli towarzysząc symbolicznie męczenniczce w ostatnich chwilach.

Wyruszmy teraz w drogę, którą właśnie tutaj, w Auschwitz-Birkenau, osiemdziesiąt lat temu, jako ostatnią w swym życiu przebyła św. Edyta Stein, siostra Benedykta od Krzyża. Niech nasza wspólna modlitwa będzie ważnym przyczynkiem do budowania prawdziwie braterskiego społeczeństwa w Europie, która dzisiaj, na Ukrainie, jest dotknięta okrutną wojną wywołaną przez bezwzględnego agresora, jakim jest Rosja – powiedział metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski na początku drogi modlitewnej.

Wierni, wśród których byli duchowni, wiceminister kultury Jarosław Sellin, wicedyrektor Muzeum Auschwitz Andrzej Kacorzyk, członkowie Towarzystw Edyty Stein z Polski, Austrii, Niemiec i Holandii oraz młodzież, przeszli w ciszy kilkusetmetrową drogę wzdłuż rampy, od bramy głównej w byłym obozie Birkenau do pomnika ofiar, który znajduje się na jej końcu i rozpięty jest między ruinami dwóch największych komór gazowych. Zmówiono żydowską modlitwę za zmarłych "El male rachamim".

Modlitwy o pokój
Uczestnicy spotkają się w Centrum Dialogu i Modlitwy na modlitwie o pokój. Połączą się wirtualnie z Niemcami oraz ze studentami z katolickiego Uniwersytetu z Nagasaki. 9 sierpnia obchodzona jest również rocznica zrzucenia bomby atomowej na to japońskie miasto. Wieczorem w klasztorze sióstr Karmelitanek w Oświęcimiu zostanie odprawiona msza św. pod przewodnictwem kard. Michaela Czernego, prefekta watykańskiej dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka.

Teresa Benedykta od Krzyża
80 lat temu w komorze gazowej niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau zginęła święta Kościoła katolickiego Edyta Stein. Wybitna filozof po konwersji z judaizmu na katolicyzm i wstąpieniu do zakonu karmelitanek bosych przyjęła imię Teresy Benedykty od Krzyża.

Karmelitanka siostra Agnieszka Maria od Eucharystii mówi, że poznanie Boga doprowadziło świętą Edytę Stein do męczeńskiej śmierci.

W wigilię 80. rocznicy śmierci Edyty Stein w komorach gazowych niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, mam zaszczyt otwierać wystawę we wrocławskim domu jej urodzenia. (…) Ufam, że dzięki tej ekspozycji zarówno wrocławianie, jak i goście z kraju i zagranicy, będą mogli bliżej poznać fascynującą postać Edyty Stein – Teresy Benedykty od Krzyża” – powiedział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego dr Jarosław Sellin podczas wernisażu wystawy „Edyta Stein – wielkość w codzienności” na placu Solnym we Wrocławiu. Uroczyste otwarcie ekspozycji odbyło się w ramach obchodów 80. rocznicy śmierci Edyty Stein, zorganizowanych przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”.

W nawiązaniu do życiorysu Edyty Stein, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego przywołał słowa papieża Jana Pawła II: „Jej własna droga życia i droga krzyżowa jest jak najgłębiej związana z losem narodu żydowskiego”.

Początkiem tej drogi jest właśnie Wrocław. Dom przy ulicy Nowowiejskiej (wówczas Michaelisstrasse), gdzie Edyta stawiała sobie pierwsze pytania o sens człowieczeństwa. To z tego domu wyruszyła na uniwersytety w Getyndze i Fryburgu, stając się jedną z najwybitniejszych humanistek XX wieku. Jej poszukiwania zaprowadziły ją do zakonu karmelitanek, gdzie przyjęła imię Teresy Benedykty od Krzyża. Wierna swojemu narodowi, wybrała deportację i ostatecznie śmierć w Birkenau - mówił podczas wydarzenia dr Jarosław Sellin.

Wiceszef resortu kultury zwrócił uwagę, że Kościół katolicki wybrał Edytę Stein na patronkę Europy jako jedyną z ery współczesnej. Podkreślił, że w jej losach odbija się cały dramatyzm ludzkich wyborów XX wieku, który naznaczony jest totalitaryzmami, masowymi zbrodniami, a jednocześnie rozwojem myśli, nowymi odkryciami w dziedzinie nauk ścisłych, jak również w filozofii.

Bardzo się cieszę, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozpoczęło kilka lat temu współfinansowanie programu „Dziedzictwo Edyty Stein” tworzonego wspólnie przez wrocławski Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” oraz Towarzystwo im. Edyty Stein. Dzisiejsza wystawa jest jednym z rezultatów tego programu – dodał sekretarz stanu w MKiDN.

Przed wernisażem wystawy wiceminister Sellin wziął udział w zasadzeniu dębu upamiętniającego patronkę Europy oraz w uroczystości nadania imienia Edyty Stein tramwajowi MPK Wrocław.

O wystawie „Edyta Stein – wielkość w codzienności”

9 sierpnia br. przypada 80. rocznica śmierci Edyty Stein – jednej z najważniejszych postaci w historii Wrocławia. Intelektualistka i mistyczka, czczona w Kościele katolickim jako patronka Europy św. Teresa Benedykta od Krzyża, dzięki swojemu dorobkowi w rozwoju światowej myśli filozoficznej zaliczana jest do czołowych myślicieli XX wieku. Europejka kochająca swoją ojczyznę i cierpiąca z powodu nazistowskiego reżimu. Żydówka i chrześcijanka, która jawi się jako czytelny znak dla ludzi poszukujących prawdy, oraz symbol porozumienia między narodami i religiami. Zginęła w sierpniu 1942 roku w obozie Auschwitz, stając się jedną z ofiar niemieckiego nazistowskiego terroru.

Ekspozycja, która przybrała formę trójwymiarowych kubików, tworzy ścieżkę ukazującą poszczególne wydarzenia z życia Edyty Stein. Jej motywem przewodnim jest zaprezentowanie Edyty Stein od osobistej strony jako osoby wykonującej zwykłe, codzienne czynności. Wystawa ma na celu wydobycie kontrastu pomiędzy doniosłością postaci i niosącego przez nią przesłania, a prozaicznym charakterem codzienności.

Rok Edyty Stein

Inauguracja obchodów Roku Edyty Stein, uchwalonego przez Radę Miejską we Wrocławiu, odbyła się 28 stycznia br. – nazajutrz po Międzynarodowym Dniu Pamięci o Ofiarach Holokaustu. W ramach obchodów zaplanowano kilkadziesiąt wydarzeń we Wrocławiu oraz w innych miastach Polski i Europy.

We Wrocławiu najważniejsze wydarzenia odbyły się 8 sierpnia - w przededniu 80. rocznicy śmierci Edyty Stein. Oprócz wernisażu wystawy „Edyta Stein – wielkość w codzienności” na pl. Solnym, w Parku Edyty Stein zasadzony został dąb upamiętniający patronkę Europy, a przez jej domem odbyła się uroczystość nadania imienia Edyty Stein tramwajowi MPK Wrocław. Natomiast na terenie Dworca Głównego we Wrocławiu zaplanowano koncert pt. „Gwiazda Europy” w wykonaniu solistów oraz zespołów działających w Narodowym Forum Muzyki – Chóru NFM, a także Wrocław Baroque Ensemble, połączony z czytaniem fragmentów dzieł Edyty Stein. To właśnie na wrocławskim dworcu 7 sierpnia 1942 roku, podczas postoju pociągu jadącego do obozu Auschwitz-Birkenau, prawdopodobnie po raz ostatni widziano Edytę Stein. Wśród kompozycji wykonywanych podczas koncertu są dzieła twórców z epoki renesansu i baroku, oparte o wątki biblijne – takie jak Lamentacje Jeremiasza.

We wtorek, 9 sierpnia, w Miejscu Pamięci Muzeum Auschwitz-Birkenau odbędą się uroczystości o charakterze symbolicznym i religijnym, organizowane przez Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu, w których również weźmie udział wiceminister Jarosław Sellin.

Analizujemy budowę pawilonów na Bulwarze Filadelfijskim w Toruniu - mówi Katarzyna Zalasińska, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Przyznaje, że miejski konserwator zabytków powinien był wystąpić o opinię NID, a w cały proces „zawczasu" należało zaangażować właściwe służby.
ZOBACZ: Uwaga kierowcy! W Toruniu ruszyła przebudowa Bulwaru Filadelfijskiego

Zalasińska została zapytana przez dziennikarzy o sprawę powstających na Bulwarze Filadelfijskim w Toruniu pawilonów, które budzą od kilku miesięcy ogromne kontrowersje. Na potencjalne zagrożenia dla wpisu toruńskiego Starego Miasta na listę UNESCO zwracał wcześniej uwagę m.in. generalny konserwator zabytków Jarosław Sellin.

- Narodowy Instytut Dziedzictwa obecnie analizuje tę sytuację. (...) We wszystkich obszarach (wpisanych na listę UNESCO) zachodzą zmiany, przemiany. Chodzi o to, aby zachodziły one w sposób harmonijny z tkanką zabytkową i to trzeba szczegółowo zbadać i ocenić - powiedziała Zalasińska.

W jej ocenie jednak trzeba „badać projekt całościowo i to, w jaki sposób będzie on wyglądał po zakończeniu realizacji".

- Na pewno należy ubolewać, że dwa lata temu, gdy był bodajże konkurs i cały Toruń wiedział o tym, wszyscy specjaliści wiedzieli o planach powstania inwestycja w takim kształcie, nie podjęto tej dyskusji. Wówczas konserwator miejski powinien był wystąpić o opinię Narodowego Instytutu Dziedzictwa, tak jak robią to konserwatorzy w innych miejscach światowego dziedzictwa w Polsce. Dla nas istotny jest nadzór prewencyjny, aby zapobiegać, a nie leczyć - mówiła dyrektor NID.

Jej zdaniem, gdyby dopełniono tej procedury i „zawczasu zostały zaangażowane w ocenę właściwe służby - w tym NID - to wtedy być może bylibyśmy w innym punkcie".

W sprawie budowy na Bulwarze Filadelfijskim w Toruniu do Michała Zaleskiego, prezydenta miasta pisał pod koniec czerwca Jarosław Sellin, wiceminister kultury, generalny konserwator zabytków.

- Biorąc pod uwagę obecny stan inwestycji, zwracam uwagę na potencjalne zagrożenie, jakie stanowi budowa dwóch pawilonów w bezpośrednim sąsiedztwie murów i bramy miejskiej, stanowiących część zespołu staromiejskiego wpisanego w 1997 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. (...) Proponowana kubatura i wysokość budynków stanowi w moim przekonaniu poważną ingerencję w panoramę Starego Miasta Toruń – unikalny krajobraz uznany przez społeczność międzynarodową za posiadający wyjątkową, uniwersalną wartość w skali światowej. Ponadto obiekty usytuowane zostały w strefie buforowej, ustanowionej w celu ochrony walorów zabytkowych miejsca światowego dziedzictwa, obserwowanych z perspektywy ulicy Bulwar Filadelfijski - napisał wiceminister Sellin.

Dodał w nim, że prowadzona inwestycja może być uznana za zagrożenie dla integralności i autentyzmu miejsca światowego dziedzictwa w Toruniu, co w konsekwencji oznacza „groźbę wpisu zabytkowego zespołu staromiejskiego w Listę Światowego Dziedzictwa w Zagrożeniu, a następnie skreślenie z prestiżowej Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO".

Prezydent Zaleski mówił na jednej z konferencji prasowej o tym, że minister Sellin obliguje go „do ponownej dokładnej analizy procesu budowlanego w tym miejscu prowadzonego, sprawdzenia wszystkich dokumentów, które dały podstawę do rozpoczęcia budowy".

Prezydent Zaleski przekazał, że inwestycja jest prowadzona zgodnie z prawomocnym pozwoleniem na budowę. Pawilony mają mieć przeznaczenie w postaci obsługi ruchu turystycznego i budowane są z udziałem środków europejskich.

Także na wypełnienie wszelkich wymogów formalnych zwraca cały czas uwagę Emmanuel Okoń, miejski konserwator zabytków. Natomiast wiele zastrzeżeń w tej sprawie ma Sambor Gawiński, wojewódzki konserwator zabytków.

W czwartek prezydent Torunia ma po raz kolejny odnieść się do sprawy podczas konferencji prasowej.

Spokojny, zawsze opanowany, pełen miłości dla najbliższych. Zawsze biło od niego ciepło. Tak Henryka Sellina, wieloletniego pracownika gdyńskiej stoczni i uczestnika strajków z grudnia 1970 i z sierpnia 1980 roku wspomina rodzina i przyjaciele. Ojciec wiceministra kultury i dziedzictwa narodowego, Jarosława Sellina spoczął dziś na cmentarzu przy kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Rumii. Miał 86 lat.

Zobacz materiał wideo