Dziesięciu bohaterskich obrońców Ojczyzny spocznie w piątek Cmentarzu Wojska Polskiego na Westerplatte. Większość z nich zginęła 2 września 1939 r. w Wartowni nr. 5 podczas niemieckiego nalotu. W trakcie prowadzonych od 2019 roku pion śledczy IPN zidentyfikował szczątki siedmiu spośród nich.
Zaplanowane na piątek uroczystości poprzedzone zostały wystawieniem trumien westerplatczyków w bazylice św. Brygidy oraz koncertem, upamiętniającym zmarłych żołnierzy. O tym, jak mieszkańcy Gdańska oddawali hołd obrońcom Westerplatte, można przeczytać >>>TUTAJ.
UROCZYSTOŚCI NA CMENTARZU
Uroczystości na nowym cmentarzu na półwyspie Westerplatte rozpoczęły się po godz. 12:00. Wcześniej, około godziny 11:30 trumny zostały przewiezione w kondukcie na cmentarz w asyście wojskowo-policyjnej. Następnie, zgodnie z ceremoniałem wojskowym, przeniesiono je na miejsce pochówku.
W wydarzeniu uczestniczyły rodziny westerplatczyków, a także prezydent Andrzej Duda, minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak, przedstawiciele władz państwowych i przedstawiciele władz samorządowych.
Uroczystość rozpoczęło odegranie hymnu Rzeczpospolitej Polskiej. Następnie głos zabrał wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin. Powiedział, że otwarty cmentarz na Westerplatte to pierwszy akt poważnych inwestycji w uporządkowanie miejsca śmierci i pochówku obrońców tej placówki. Podkreślił też, że Westerplatte jest symbolem bohaterstwa polskich żołnierzy.
– Westerplatte to symbol. To wielka symboliczna siła miejsca, w którym się dziś spotykamy. Wszystkie zmiany umożliwiły nam przeprowadzenie pierwszych po wojnie badań archeologicznych na terenie bitwy. Najbardziej poruszającym i zaskakującym efektem było odnalezienie szczątków dziewięciu żołnierzy Westerplatte, którzy tu polegli i zostali zakopani przez Niemców płytko pod ziemią, obok miejsca, gdzie teraz się znajdujemy. Przez 80 lat nie wiedzieliśmy, że chodziliśmy po ich szczątkach. Nie wiedzieliśmy, po jak uświęconej ziemi kroczymy – powiedział Sellin.
– Odtąd na Westerplatte mamy prawdziwy, a nie tylko symboliczny cmentarz polskich bohaterów. Przedtem spoczywał tutaj tylko dowódca obrony placówki major Henryk Sucharski. Od dziś dowódca będzie spoczywał obok swoich żołnierzy, których walki i śmierci był świadkiem w pamiętnych pierwszych dniach września 1939 roku. Nasze zobowiązania zostały dopełnione- zaznaczył wiceminister.
Zapewnił on także, iż niezidentyfikowani dotąd jeszcze żołnierze WP, obrońcy Westerplatte będą mieli swoje symboliczne nagrobki na nowym cmentarzu.
SYMBOL WIELKIEGO BOHATERSTWA
Głos podczas uroczystości zabrał również prezydent RP Andrzej Duda. Prezydent podczas wystąpienia, nawiązując do Westerplatte, mówił, że to symbol naszej historii, walki o wolność i suwerenność. Wspominał też homilię wygłoszoną na Westerplatte przez Jana Pawła, w której zwracając się do młodych mówił: „każdy z was moi młodzi przyjaciele ma w życiu jakieś swoje Westerplatte, jakiś wymiar zadań, które muszą być realizowane, muszą być bronione”. Jak ocenił, jeśli takie słowa mówi głowa Kościoła katolickiego, oznacza to, że Westerplatte i obrona Westerplatte „jest symbolem sprawiedliwego czynu”
– To miejsce symbol dla całego świata. Miejsce, w którym rozpoczęła się 83 lata temu II wojna światowa. Westerplatte i obrona Westerplatte jest symbolem sprawiedliwego czynu, uczciwej walki, walki w obronie dobra. Jest symbolem rozpaczliwej obrony tego dobra aż do śmierci. Dla nas wszystkich jest także symbolem wielkiego bohaterstwa. Jest symbolem, który zawiera się w słynnych słowach „Westerplatte broni się nadal”. To oni bronili wtedy Westerplatte, wiedząc, że pomoc nie przyjdzie – podkreślał prezydent.
– Uświadommy sobie, że dla tych dziewięciu żołnierzy to jest być może pierwszy uroczysty, katolicki pogrzeb, a z całą pewnością pierwszy uroczysty, bo zostali pogrzebani wcześniej płytko w dole. Nie w grobie, w dole, nazwijmy to po imieniu, po prostu przez Niemców, jako zabici tutaj żołnierze – mówił podczas uroczystości Duda.
Jak podkreślił, jest to moment niezwykły dla najbliższych obrońców Westerplatte. – To pierwsze, prawdziwe namacalne pożegnanie. Nie tylko symboliczne, w modlitwie, w świadomości tego, że na pewno odeszli, skoro nigdy potem się nie znaleźli – mówił prezydent.
Duda wskazał także na to, że jest to bardzo ważny i symboliczny moment dla Polski. – Wiemy, jak długa i trudna była historia tego upamiętnienia, jak komuniści usuwali stąd krzyż, jak stawiali tu sowiecki czołg, zaraz fałszując przecież historię, jak potem robotnicy Gdańska i warszawscy hutnicy walczyli o to, by to miejsce odzyskiwało należny mu wymiar i historyczną prawdę – przypomniał.
– Jak przez 80 lat przychodziły tutaj wycieczki z całej Polski i jak wszyscy byli zdumieni, kiedy po ponad 80 latach odkryto szczątki żołnierzy byle jak pogrzebanych, po prostu zakopanych w ziemi bohaterów, obrońców Westerplatte – mówił Duda. Podkreślił, że jest to nie do uwierzenia, że przez 80 lat nie sprawdzono i oto nie zadbano.
Dziękował także Instytutowi Pamięci Narodowej, Muzeum II Wojny Światowej, Ministerstwu Obrony Narodowej, Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowym, a także ekspertom, archeologom oraz lekarzom z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, którzy dokonywali identyfikacji.
„POLACY PODNOSZĄ SIĘ JAK TRAWA”
Prezydent podkreślił, że dla niego jest to bardzo ważne. – Polscy żołnierze, ich najbliżsi, ci tu i teraz, obecni żywi, którzy dzisiaj służą w Wojsku Polskim i którzy będą w nim służyli, wierzę w to, przez najbliższe stulecia, muszą wiedzieć, że choćby nie wiem, co działo się w naszej historii, choćby nie wiem, jak silne i dramatyczne wichry wiały przez tę ziemię łamiąc wszystko, Polacy i Polska podnoszą się jak trawa – mówił Duda.
– Przychodzi Polska, która szuka swoich poległych do skutku, odnajduje i oddaje hołd, zwraca najbliższym żołnierza, syna, ojca, brata i czyni to w sposób niestrudzony – dodał.
Wyraził także nadzieję, że odnalezione zostaną szczątki żołnierzy niezłomnych, w tym rotmistrza Witolda Pileckiego. – Chcę zapewnić, że Polska szanująca swoich obrońców, bohaterów i swoją tradycję, na pewno będzie ich szukała – podkreślił Duda.
„POLSKA ZOSTAŁA ZAATAKOWANA PRZEZ NIEMCÓW”
Okolicznościową przemowę wygłosił również wicepremier i szef MON Mariusz Błaszczak.
– Ta ważna chwila stanowi o upamiętnieniu czynu żołnierzy Wojska Polskiego, bohaterów, którzy oddali swe życie za wolną Polskę. Długo czekali na ten pogrzeb, długo czekali na to, aby byli odprowadzeni na miejsce swojego spoczynku. Przyszedł ten czas i dziś uczestniczymy w tej jakże ważnej uroczystości. Ważnej dla naszej tożsamości narodowej i kształtowania postaw dzisiejszych żołnierzy WP – powiedział Błaszczak.
Szef MON podkreślił, że obrońcy Westerplatte przez 80 lat spoczywali nie „w mogiłach, tylko w miejscu, w którym zostali zabici przez niemieckich żołnierzy”. Dodał, że przez lata podczas corocznych uroczystości na Westerplatte mówiono o nazistach, którzy napadli na Polskę, nie wskazując konkretnej narodowości.
– Tymczasem Polska została zaatakowana przez Niemców. Przez III Rzeszę Niemiecką, a żołnierze Wojska Polskiego bronili tego skrawka ziemi, tej składnicy wojskowej wypełniając przysięgę złożoną ojczyźnie – powiedział minister. Dodał, że przez lata próbowano „zamazać odpowiedzialność niemiecką” za zaatakowanie polski oraz zbrodnie dokonane podczas jej okupacji.
Po zakończeniu uroczystych przemówień okolicznościowych prezydent przekazał rodzinom zmarłych flagi Polski, które przykrywały trumny westerplatczyków. Następnie groby obrońców zostały poświęcone, a szczątki bohaterów złożono do mogił.
W imiennych grobach zostali złożeni:
major Henryk Sucharski (1898-1946)
plutonowy Adolf Petzelt (1906-1939)
kapral Bronisław Perucki (1915-1939)
kapral Jan Gębura (1915-1939)
starszy strzelec Władysław Okrasa (1916 – 1939)
legionista Józef Kita (1915-1939)
starszy legionista Ignacy Zatorski (1915-1939)
starszy legionista Zygmunt Zięba (1914-1939)
Dwóch pozostałych obrońców nie udało się zidentyfikować.
MSZA ŚWIĘTA W BAZYLICE
Uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się o godzinie 9:00, gdy w bazylice św. Brygidy odprawiona została msza święta pod przewodnictwem pod przewodnictwem arcybiskupa metropolity gdańskiego Tadeusza Wojdy. Uroczystość w gdańskiej bazylice zgromadziła kilkaset osób. Homilię wygłosił ordynariuszy polowy Wojska Polskiego bp. Wiesław Lechowicz, który podkreślał, że żołnierze majora Henryka Sucharskiego bohatersko walczyli o wolność naszej Ojczyzny.
– Żołnierze Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte zasługują na miano najlepszych synów Rzeczpospolitej. Oddajemy im dzisiaj należny hołd i złożymy ich ciała w ziemi, na której bohatersko walczyli o wolność i niepodległość naszej ojczyzny. Ich dążenia nie były przyziemne. Wiedząc, że nasza ojczyzna jest w niebie, z tym większą determinacją narażali swoje życie, byle tylko dochować wierności słowom żołnierskiej przysięgi – mówił biskup.
Biskup polowy WP stwierdził, że dzisiejsza uroczystość to hołd wdzięczności i pamięci, ale również wyjątkowy apel o odwagę bronienia Polski i walki o Polskę na drodze prawego życia zakorzenionego w uniwersalnych zasadach moralnych.
– To apel skierowany do każdego Polaka, niezależnie od światopoglądu i sympatii politycznych. Miejmy, jako Polacy, odwagę być ludźmi wolnymi, miejmy odwagę być persona non grata – stwierdził.
Dodał, że uroczystość pogrzebowa bohaterów z Westerplatte to okazja do indywidualnego i społecznego rachunku sumienia oraz do podejmowania decyzji, które będą służyć naszemu prawemu życiu, zarówno w wymiarze osobistym, jak i społecznym.
– To okazja, by z modlitwą za żołnierzy, których dzisiaj wspominamy, złączyć wdzięczność błagalną i modlitwę za żołnierzy polskich, którzy obecnie kontynuują chlubne tradycje polskiej armii – wskazał.
W eucharystii uczestniczyli m.in. sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosław Sellin, prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki, a także przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz służb mundurowych.
„POLSCY ŻOŁNIERZE STANĘLI W OBRONIE WOLNOŚCI”
W imieniu marszałek Sejmu Elżbiety Witek udział w nabożeństwie wziął prof. Tadeusz Wolsza, doradca Marszałek Sejmu. W liście skierowanym do uczestników uroczystości Elżbieta Witek podkreśliła, że pamięć i cześć dla naszych rodaków i przodków, którzy oddali życie za niepodległą Rzeczpospolitą, to wielki narodowy obowiązek.
– Polacy, szczególnie młodzi, muszą poznać heroiczną i chwalebną historię naszej ojczyzny. Postawa obrońców Westerplatte była nie tylko aktem wielkiego patriotyzmu i wierności najcenniejszym ideałom, poświęcenia i służby krajowi. Podejmując 1 września 1939 roku, jako pierwsi w świecie zmagania z niemieckim agresorem, polscy żołnierze stanęli w obronie także ogólnoludzkich, zagrożonych przez najeźdźcę wartości, demokracji, wolności, humanitaryzmu i ludzkiej godności – napisała.
Dodała, że niezwykle istotną sprawą jest to, by szczątki obrońców Westerplatte zostały odnalezione, zidentyfikowane i w godny sposób pochowane.
– Należne jest im miejsce w panteonie bohaterów walk o niepodległość ojczyzny. Polska, którą kochali i za którą ginęli, jest im tego winna – stwierdziła.
WYPEŁNIENIE OBOWIĄZKU WOBEC ZMARŁYCH
Wojewoda pomorski Dariusz Drelich odczytał list od premiera Mateusza Morawieckiego, w którym premier zaznaczył, że wczesny poranek 1 września 1939 roku dla Polski był otwarciem piekła, z którego zionęło okrucieństwo, zniszczenie i śmierć.
– Młode polskie państwo musiało stawić czoła potężnemu, niezwykle agresywnemu sąsiadowi, który postanowił zniszczyć europejski ład, w imię własnych interesów – wskazał w liście.
Premier podkreślił, że na pierwszej linii frontu, na najbardziej wysuniętym przyczółku walczyli obrońcy Westerplatte.
– Rozpoczęła się pierwsza bitwa II wojny światowej. Bohaterska, bezkompromisowa, ofiarna obrona prowadzona przez dwustu żołnierzy, którzy zamiast doby, bronili się osiem dni, stała się symbolem oporu i wierności wartościom. Znakiem bezgranicznego poświęcenia w imię wolności wszystkich Polaków, liczącego zaledwie dwadzieścia lat odrodzonego Państwa – wskazał w liście premier.
Mateusz Morawiecki dodał, że dziś dzięki pracy archeologów z Muzeum II Wojny Światowej możemy dopisać końcowy rozdział dziejów Westerplatte.
– Uroczysty pogrzeb zidentyfikowanych żołnierzy, to wypełnienie obowiązku wobec zmarłych, a jednocześnie oddanie hołdu i czci tym, którzy stali się symbolami niezłomności i odwagi w walce przeciw złu. To oni uosabiali najlepsze cechy wojskowych i Polaków: odpowiedzialność za wykonanie powierzonych im zadań, bezkompromisowość i niedającą się zniszczyć wiarę w niepodległość – podkreślił w liście.
Następnie żołnierze wynieśli trumny i złożyli je na pięciu wojskowych samochodach, które konduktem, w asyście żandarmerii i pod opieką policji udały się ulicami: Katarzynki, Rajską, Podwale Grodzkie, Wały Jagiellońskie, Okopową (przez estakadę), Podwale Przedmiejskie, Elbląską oraz Sucharskiego (przez most wantowy Jana Pawła II).
SZCZĄTKI ZIDENTYFIKOWANO DZIĘKI ŚLEDZTWU IPN
Szczątki polskich bohaterów zostały zidentyfikowane na zlecenie Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Gdańsku, która w 2019 roku rozpoczęła śledztwo w sprawie zbrodni wojennej i zbrodni przeciwko ludzkości, polegającej na dokonaniu przez żołnierzy oddziałów niemieckich w pierwszych dniach września 1939 roku zabójstw żołnierzy Wojska Polskiego na terenie Wojskowej Składnicy Tranzytowej Westerplatte.
Przeprowadzone w tej sprawie czynności doprowadziły do identyfikacji pięciu żołnierzy, których szczątki odkryto w 2019 roku w czasie prac archeologicznych prowadzonych na terenie Westerplatte przez pracowników Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a następnie ekshumowano w śledztwie i poddano porównawczym badaniom genetycznym.
W samo południe rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe na Westerplatte. Do grobów złożone zostały trumny dziesięciu obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej, którzy w pierwszych dniach wojny zginęli stawiając bohaterski opór niemieckiej agresji. W uroczystościach uczestniczył prezydent Andrzej Duda.
Na jednym z najważniejszych miejsc w Europie pochowano pierwszych żołnierzy II wojny światowej. Podczas uroczystości, poprzedzonych mszą św. w Bazylice Św Brygidy w Gdańsku, złożono do grobów szczątki majora Henryka Sucharskiego oraz Jego żołnierzy. To był pierwszy taki pogrzeb Westerplatczyków
Mam prośbę do opozycji, aby nie przeszkadzali w zabezpieczaniu polskiej granicy – zaapelował w "Śniadaniu w Trójce" Jarosław Sellin z Prawa i Sprawiedliwości. Gośćmi Beaty Michniewicz byli również: Marcin Kierwiński (Koalicja Obywatelska, Platforma Obywatelska), Adrian Zandberg (Lewica, Razem) oraz prof. Andrzej Zybertowicz (Kancelaria Prezydenta).
Na nowym Cmentarzu Wojska Polskiego na Westerplatte odbyły się uroczystości pogrzebowe dziesięciu obrońców Westerplatte.