Artykuły i wywiady

Muzeum Narodowe w Poznaniu ma wyjątkowe znaczenie dla kultury narodowej – podkreślił w piśmie z okazji 165-lecia instytucji minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński. Jedno z najstarszych, największych i najważniejszych muzeów w kraju utworzono w 1857 roku.

W uroczystościach jubileuszowych zorganizowanych w poniedziałek w siedzibie muzeum w Poznaniu wzięli udział przedstawiciele świata polityki, nauki i duchowieństwa z ministrem ds. europejskich Szymonem Szynkowskim vel Sękiem, wiceszefem resortu kultury Jarosławem Sellinem, przewodniczącym KEP abp. Stanisławem Gądeckim, parlamentarzystami, samorządowcami, reprezentantami instytucji kulturalnych i naukowych miasta i regionu.

Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin odczytał list ministra Piotra Glińskiego. Minister podkreślił w nim, że poznańska instytucja stanowi obecnie jeden z obowiązkowych punktów na kulturalnej mapie Poznania i całej Polski jako prężnie i nieustannie rozwijające się wielooddziałowe muzeum narodowe.

"Niezwykle imponuje rozmiar kolekcji, którą muzeum zgromadziło w ciągu tych lat - blisko 400 tysięcy obiektów. Kolekcja jest bardzo zróżnicowana, co wynika z rozbudowanej struktury tej instytucji. Muzeum Narodowe w Poznaniu, przede wszystkim z uwagi na bogactwo zbiorów, posiada wyjątkowe znaczenie dla kultury narodowej. O wyjątkowości muzeum przesądza także lokalizacja oddziałów w ścisłym historycznym centrum Poznania oraz w niezwykle cennych, unikatowych wielkopolskich rezydencjach"

- napisał Gliński.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego przypomniał, że w poznańskim muzeum zapoznać się można m.in. ze sztuką starożytną basenu Morza Śródziemnego, sztuką średniowieczną, sztuką nowożytną polską XVI-XVIII w., jednym z najcenniejszych zespołów portretów trumiennych, galerią sztuki polskiej po II wojnie światowej oraz malarstwem europejskim XIV-XX wieku.

Zaznaczył, że kolekcją o wyjątkowym znaczeniu jest m.in. ocalały po wojnie "srebrny Fundusz Obrony Narodowej". Wizytówką muzeum jest kolekcja najwybitniejszych dzieł Jacka Malczewskiego oraz zbiór malarstwa artystów młodopolskich, m.in. Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera, Olgi Boznańskiej i Leona Wyczółkowskiego. Wyjątkowa jest także kolekcja jedynego w Polsce Muzeum Instrumentów Muzycznych.

"165 lat istnienia muzeum to także szereg zrealizowanych ważnych działań inwestycyjnych. W 2015 roku został oddany do użytku, po wieloletniej rewaloryzacji, zespół pałacowo-parkowy w Rogalinie, a w 2017 roku udostępniono zwiedzającym zamek królewski, stanowiący siedzibę Muzeum Sztuk Użytkowych" - napisał Gliński.

Szef resortu kultury wymienił ostatnie, ważne i cieszące się powodzeniem wystawy przygotowane w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Podkreślił, że dopasowana do odbiorcy w każdym wieku bogata oferta instytucji przyciąga rodziny z dziećmi, grupy przedszkolne i szkolne, dorosłych, a także biorących udział w wydarzeniach kulturalnych seniorów. Zaznaczył, że nawet najbardziej wymagający widz znajdzie w muzeum interesującą go propozycję.

W trakcie uroczystości pracownikom muzeum wręczone zostały odznaczenia "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" i "Zasłużony dla Kultury Polskiej".

Także w poniedziałek w Muzeum Narodowym w Poznaniu otwarta zostanie wystawa "Idę w świat i trwam. Obrazy Jacka Malczewskiego z Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki". Na ekspozycji znalazły się 34 obrazy Jacka Malczewskiego ewakuowane ze Lwowa do Polski.

Historia Muzeum Narodowego w Poznaniu rozpoczyna się w 1857 r. wraz z zawiązaniem się Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (początkowo pod nazwą: Towarzystwo Przyjaciół Nauk Poznańskie) i powołaniem w jego ramach Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich w Wielkim Księstwie Poznańskim. Znaczną część zbiorów stanowiły obiekty z dziedziny rzemiosła artystycznego, często mające charakter pamiątek historycznych oraz patriotycznych.

Miano narodowego muzeum nosi od roku 1950. Ma dziewięć oddziałów, zatrudnia ponad 400 pracowników.

„Świętujemy jubileusz jednego z najstarszych, największych i najważniejszych muzeów w Polsce. Instytucja utworzona w 1857 roku stanowi dzisiaj – jako prężnie i nieustannie rozwijające się wielooddziałowe muzeum narodowe – jeden z obowiązkowych punktów na kulturalnej mapie Poznania i całej Polski” – napisał wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński w liście z okazji 165-lecia Muzeum Narodowego w Poznaniu. List odczytał podczas jubileuszowej gali wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego dr Jarosław Sellin, który wręczył pracownikom Muzeum Narodowego w Poznaniu Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz odznaczenia „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

Wicepremier Piotr Gliński zwrócił uwagę na niezwykle imponującą kolekcję Muzeum, która liczy blisko 400 tys. obiektów.

Muzeum Narodowe w Poznaniu, przede wszystkim z uwagi na bogactwo zbiorów, posiada wyjątkowe znaczenie dla kultury narodowej. O wyjątkowości Muzeum przesądza także lokalizacja oddziałów w ścisłym historycznym centrum Poznania oraz w niezwykle cennych, unikatowych wielkopolskich rezydencjach – zaznaczył prof. Piotr Gliński.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego podkreślił, że to właśnie w Muzeum Narodowym w Poznaniu zwiedzający mogą zapoznać się ze sztuką starożytną basenu Morza Śródziemnego, sztuką średniowieczną, sztuką nowożytną polską XVI-XVIII w., z jednym z najcenniejszych zespołów portretów trumiennych, galerią sztuki polskiej od końca wieku XVIII do roku 1945, polską sztuką nowoczesną po II wojnie światowej, malarstwem europejskim XIV-XX wieku, z najznakomitszą w Polsce kolekcją malarstwa hiszpańskiego i portugalskiego oraz arcydziełem Francisco Zurbarana „Madonna Różańcowa”. Ponadto Muzeum prezentuje również kolekcje: numizmatów, plakatów, militariów, instrumentów muzycznych oraz obiekty sztuki użytkowej, archiwalia i zbiory etnograficzne, a także ocalały po wojnie „srebrny Fundusz Obrony Narodowej”.

Wizytówką Muzeum jest również kolekcja najwybitniejszych dzieł Jacka Malczewskiego, doskonały zbiór malarstwa artystów młodopolskich, m.in. Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera, Witolda Wojtkiewicza, Olgi Boznańskiej, Ferdynanda Ruszczyca, Leona Wyczółkowskiego, Wojciecha Weissa, a także twórców z okresu międzywojnia – podkreślił wicepremier.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego zwrócił uwagę, że Muzeum stale rozbudowuje swoją kolekcję. Wspomniał o zabytkach szkła artystycznego, kolekcji 254 plakiet wykonanych w Mennicy Państwowej w Warszawie w latach 1926-1939, rzeźbie Magdaleny Abakanowicz „Coati” z 2002 roku, a także o cennych obiektach pozyskanych do Muzeum Instrumentów Muzycznych.

Kolekcja jedynego w Polsce Muzeum Instrumentów Muzycznych w ostatniej dekadzie została wzbogacona o uznany za zaginiony podczas II wojny światowej klawesyn dwumanuałowy Burkata Tschudiego z 1765 r., na którym koncertował 9-letni Wolfgang Amadeusz Mozart i Carl Philipp Emanuel Bach – syn Jana Sebastiana oraz skrzypce, które otrzymał w 1846 roku Henryk Wieniawski jako nagrodę dla najlepszego skrzypka kończącego w tym roku Konserwatorium w Paryżu – przypomniał prof. Piotr Gliński.

Wicepremier podkreślił, że 165 lat istnienia Muzeum to także szereg zrealizowanych ważnych działań inwestycyjnych. Jako przykład podał rewaloryzację zespołu pałacowo-parkowego w Rogalinie, udostępnienie zwiedzającym Zamku Królewskiego - Muzeum Sztuk Użytkowych, utworzenie nowej ekspozycji w gotyckich piwnicach poznańskiego ratusza, modernizację w Muzeum Zamku w Gołuchowie, w Muzeum Etnograficznym, w Ratuszu – Muzeum Poznania oraz w tzw. stajni w Rogalinie. Przypomniał także, że 1 marca 2021 r. została wykupiona nieruchomość obejmująca zespół pałacowo-parkowy w Śmiełowie.

Wspominając wystawy zorganizowane w ostatnich latach przez Muzeum we współpracy z innymi podmiotami, wicepremier przypomniał ekspozycję ,,Polska. Siła Obrazu” zorganizowaną z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości oraz wystawę poświęconą twórczości jednego z najważniejszych duńskich artystów przełomu wieków – Vilhelma Hammershøia. Prof. Piotr Gliński zwrócił uwagę także na wystawy z ukraińskimi instytucjami.

Niezwykle wymowny wymiar miała także prezentowana we wrześniu tego roku wystawa plenerowa pt. ,,Ukraina. Wojny na Europie” zorganizowana we współpracy z Ukraińskim Instytutem Pamięci Narodowej, a eksponowana w przestrzeni zewnętrznej Muzeum Sztuk Użytkowych. Dzisiaj także otwarta zostanie – przygotowana we współpracy z Lwowską Narodową Galerią Sztuki im. Borysa Woznickiego – wystawa obrazów Jacka Malczewskiego pt. ,,Idę w świat i trwam” – podkreślił wicepremier.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego ocenił, że tak liczne grono podmiotów, z którymi współpracuje Muzeum Narodowe w Poznaniu w kraju i za granicą, świadczy o prestiżu, a bogata oferta instytucji przyciąga odbiorców w każdym wieku.

Podczas uroczystości pracownicy Muzeum Narodowego w Poznaniu zostali uhonorowani przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego medalami i odznaczeniami, które wręczył wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin.

Muzeum Narodowe w Poznaniu to zespół tworzących go ludzi, oddanych swojej pracy i misji. Proszę przyjąć wyrazy mojego uznania i wdzięczności dla całego zespołu Muzeum za Wasz nieustanny trud wkładany w rozwój tak ważnej dla kultury polskiej instytucji. Życzę Państwu dalszych sukcesów i nieustającej satysfakcji z realizacji kolejnych ważnych projektów. Jednocześnie gratuluję wszystkim wyróżnionym dzisiaj pracownikom Muzeum Narodowego w Poznaniu – napisał prof. Piotr Gliński.

Srebrne Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” z rąk wiceministra Jarosława Sellina otrzymali Tadeusz Jeziorowski i Zdzisław Schubert. Brązowymi Medalami „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” odznaczone zostały: Agnieszka Kunicka-Goldfinger, Ewa Leszczyńska, Joanna Minksztym i Magdalena Mrugalska-Banaszak. Wiceminister Sellin wręczył także odznaki honorowe „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, którymi uhonorowanych zostało 13 pracowników.

Muzeum Narodowe w Poznaniu

Muzeum Narodowe w Poznaniu należy do najstarszych, największych i najważniejszych muzeów w Polsce. Historia Muzeum rozpoczęła się w 1857 roku, kiedy powstało Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich w Wielkim Księstwie Poznańskim, założone przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. W 1894 roku władze pruskie zmieniły nazwę muzeum na Provinzial Museum in Posen, od 1902 roku noszące nazwę Kaiser Friedrich Museum, którego zbiory od 1904 pokazywane były w nowej, reprezentacyjnej siedzibie zaprojektowanej przez Karla Hinckeldeyna. Do dzisiaj budynek ten, mieszczący obecnie Galerię Malarstwa i Rzeźby, stanowi jeden z ciekawszych przykładów monumentalnej architektury wystawienniczej, z centralnie usytuowanym holem i otaczającymi go salami ekspozycyjnymi.

W 1919 roku, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, pruskie muzeum przemianowano na Muzeum Wielkopolskie – pierwsze muzeum publiczne w niepodległej Polsce. W czasie II wojny światowej władze niemieckie w jego miejsce ponownie utworzyły Kaiser Friedrich Museum Posen. Po wojnie Muzeum Wielkopolskie w Poznaniu odzyskało swoją nazwę, a w 1950 roku zostało przekształcone w Muzeum Narodowe w Poznaniu.

Bogate i różnorodne zbiory Muzeum prezentowane są w siedzibie głównej oraz w ośmiu oddziałach, do których należą: Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu, Ratusz – Muzeum Poznania, Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, Muzeum Instrumentów Muzycznych, Muzeum Etnograficzne oraz rezydencje znajdujące się poza Poznaniem – Muzeum Pałac w Rogalinie, Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie i Muzeum Zamek w Gołuchowie.

Ukraiński kompozytor Walentyn Sylwestrow został uhonorowany Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Odznaczenie wręczył w czwartek wiceminister kultury Jarosław Sellin podczas koncertu odbywającego się w ramach IV Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej "Eufonie".

"Walentyn Sylwestrow tworzy od 70 lat. W kijowskim konserwatorium był studentem znakomitych mistrzów - Borysa Latoszyńskiego, którego utwór też w pierwszej części dzisiejszego koncertu usłyszymy oraz Lwa Rewuckiego. Walentyn Sylwestrow przez wielu krytyków i muzykologów uznawany jest za najwybitniejszego żyjącego kompozytora ukraińskiego i jednego z najwybitniejszych kompozytorów świata. Tak mówią o nim również inni wybitni kompozytorzy np. Alfred Schnittke i Arvo Part" - podkreślił w laudacji wygłoszonej w czwartkowy wieczór w warszawskiej Filharmonii Narodowej sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosław Sellin.

Jak wskazał, Sylwestrow stworzył własny styl, który zmieniał się na przestrzeni lat. "W swojej drodze muzycznej jest konsekwentny i niezależny, bez względu na konsekwencje. Zapłacił na to m.in. wyrzuceniem ze Związku Kompozytorów Sowieckich i szykanami. Przez wiele lat, za czasów sowieckich, jego utwory nie były publicznie prezentowane w jego ojczyźnie. W ostatnich latach wspierał swoją muzyką protestujących na Majdanie. Dziś wiele kompozycji Sylwestrowa jest wykonywanych przez czołowe orkiestry i solistów świata" - mówił Sellin.

Obok ośmiu symfonii i requiem, są to przede wszystkim - jak zaznaczył - utwory kameralne i solowe utwory fortepianowe. "Jego muzyka urzeka prostotą i głęboką wiarą w piękno, o czym się - jak wierzę - i dzisiaj przekonamy. Od początku muzyka Sylwestrowa stanowiła też mocny punkt naszego Festiwalu +Eufonie+, a dziś będziemy uczestnikami pierwszego, poza Ukrainą, wykonania jego VIII Symfonii. Za te wszystkie niezwykłe dzieła z całego serca maestro dziękujemy" - powiedział.

"I myślę, że będę też wyrazicielem odczuć nas wszystkich, jeśli przy okazji powiem panu Sylwestrowowi, że podziwiamy od kilku miesięcy dzielny naród, który dzisiaj tutaj na estradzie reprezentuje. To, że walczą o czołowe wartości, które są nam wszystkim bliskie i solidaryzujemy się z jego narodem, z nim, z państwem, które broni swojej wolności i niepodległości. Jesteśmy dumni, że maestro jest dzisiaj z nami i cieszę się, że mogę osobiście wręczyć najwyższe odznaczenie, jakim dysponuje moje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego właśnie mistrzowi Sylwestrowowi" - dodał Sellin.

Sylwestrow jest gościem honorowym Festiwalu "Eufonie". W programie czwartkowego koncertu w stołecznej Filharmonii Narodowej znalazła się jego VIII Symfonia. To prawykonanie dzieła poza granicami Ukrainy.

Walentyn Sylwestrow urodził się w 1937 r. w Kijowie. Ukończył studia w Instytucie Inżynierii Budowlanej, a następnie w 1958 r. rozpoczął naukę w kijowskim konserwatorium muzycznym. Studiował w klasie kompozycji Borysa Latoszyńskiego, a harmonii i kontrapunktu uczył go Lewko Rewucki. W latach 60., jak podaje portal Culture.pl, Sylwestrow był jedną z najważniejszych postaci środowiska kijowskiej awangardy muzycznej (obok m.in. Igora Błażkowa, Leonida Hrabowskiego i Wołodymyra Huby).

Jest artystą awangardowym. U progu kariery inspirowały go takie techniki kompozytorskie jak m.in dodekafonia Schoenberga i Weberna. "Jego utwory spotykały się z krytyką oficjalnego radzieckiego środowiska muzycznego. Kompozytor został wydalony ze Związku Kompozytorów Radzieckich m.in. z powodu jego protestu po inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Międzynarodowa kariera Sylwestrowa rozpoczęła się w drugiej połowie lat 60., kiedy otrzymał zamówienie od Fundacji Muzycznej Kusewickiego (Koussevitzky Music Foundation). W ten sposób powstał prawykonany w 1968 r. w Darmstadt pod dyrekcją Bruno Maderny utwór +Eschatofonia+. W latach 70. kompozytor zaczął odchodzić od awangardowych środków wyrazu, zwrócił się w kierunku tonalności, estetyki XVII-XIX w. i muzyki sakralnej" - informuje portal.

Jak pisze Jacek Marczyński w "Rzeczpospolitej", "do 2014 r. Walentyn Sylwestrow unikał polityki. Jednak to, co wówczas wydarzyło się na kijowskim Majdanie, zmieniło jego nastawienie, podobnie jak milionów Ukraińców, którzy zrozumieli, czym jest narodowa podmiotowość. Skomponował wówczas chóralny utwór +Majdan 2014+, będący wyrazem kulturowej siły Ukrainy. W dorobku tego twórcy zajmuje on mimo wszystko miejsce osobne".

Kompozytor tłumaczył PAP, że programowość nie jest bliskim mu nurtem. "Programem muzyki awangardowej jest struktura" - dodał. Muzyka Sylwestrowa czterokrotnie była wykonywana na festiwalu muzyki współczesnej "Warszawska Jesień". A w 2019 r. jego "Hymn 2001" na festiwalu "Eufonie" wykonała orkiestra Aukso. 9 października br. został uhonorowany prestiżową nagrodą muzyczną Opus Klassik za dorobek życia.

W 2012 roku Agnieszka i Jarosław Dobrowolscy, którzy kierowali biurem architektonicznym „Archinos” w Kairze, natknęli się na prace polskich artystów-malarzy – żołnierzy Armii Andersa. Dzięki staraniom państwa Dobrowolskich i prof. Jana Wiktora Sienkiewicza zrobiono naukowe opracowanie, konserwację i prezentację prac szerszemu gronu odbiorców. Do projektu włączyło się Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ambasada RP w Kairze, dzięki czemu dziewięć dzieł czterech polskich artystów z okresu II wojny światowej zostało poddanych pełnej konserwacji. W 80. rocznicę pierwszej wystawy dzieł polskich artystów w aleksandryjskim studio „L’Atelier” są one prezentowane na wystawie „Polscy artyści-malarze-żołnierze w Egipcie 1941-1946”. To obrazy Józefa Jaremy, Edwarda Matuszczaka, Jerzego Młodnickiego i Kordiana Zamorskiego.

W 2012 roku Agnieszka i Jarosław Dobrowolscy, którzy kierowali biurem architektonicznym „Archinos” w Kairze, natknęli się na prace polskich artystów-malarzy – żołnierzy Armii Andersa. Dzięki staraniom państwa Dobrowolskich i prof. Jana Wiktora Sienkiewicza zrobiono naukowe opracowanie, konserwację i prezentację prac szerszemu gronu odbiorców. Do projektu włączyło się Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ambasada RP w Kairze, dzięki czemu dziewięć dzieł czterech polskich artystów z okresu II wojny światowej zostało poddanych pełnej konserwacji. W 80. rocznicę pierwszej wystawy dzieł polskich artystów w aleksandryjskim studio „L’Atelier” są one prezentowane na wystawie „Polscy artyści-malarze-żołnierze w Egipcie 1941-1946”. To obrazy Józefa Jaremy, Edwarda Matuszczaka, Jerzego Młodnickiego i Kordiana Zamorskiego.

Udziałem wielu z nich stał się los uchodźców, trauma straty bliskich, trudy wojennego szlaku oraz powojenna tułaczka, a wreszcie życie z dala od ojczyzny. Wydarzenia z 1939 roku i utrata terytorium, spowodowały, że poza granicami naszego kraju znalazły się miejsca, które przez wieki spełniały istotną rolę kulturotwórczą, jako ośrodki naukowe, centra życia religijnego i artystycznego.

W 2022 r. mija dziesięć lat od rozpoczęcia działań archiwalno-badawczych, a następnie naukowo-publikacyjnych wokół spuścizny polskich artystów-żołnierzy Brygady Strzelców Karpackich, dowodzonej przez pułkownika Stanisława Kopańskiego. Oddział został sformowany w Syrii rozkazem generała Władysława Sikorskiego z 12 kwietnia 1940 r., a 12 stycznia 1941 r. zreorganizowany według założeń brytyjskich pod nazwą Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich (SBSK). W maju 1942 r. Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich została włączona do 2 Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Władysława Andersa.

Karpackich została włączona do 2 Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Władysława Andersa.

Generał Anders, tworząc wojsko i wyznaczając bojowy szlak, brał pod uwagę wszystkie aspekty codziennego życia, a co najważniejsze planował przyszłość i myślał o odrodzonej ojczyźnie oraz jej przyszłych społecznych potrzebach. Do formacji należeli nie tylko zawodowi żołnierze, ale i cywile. Jako znawca i miłośnik sztuki, gen. Anders szczególnie traktował utalentowanych żołnierzy. Umożliwił im nie tylko prowadzenie licznych gazet, szkicowanie codzienności wojennej, tworzenie scenografii okolicznościowej (ołtarze polowe czy dekoracje świetlic), ale starał się wpływać na ich rozwój artystyczny i edukację.

Osiągnięcia artystyczne zarówno tych, którzy od początku byli żołnierzami SBSK, jak i tych, którzy z gen. Andersem wydostali się z niewoli sowieckiej do Iranu w 1942 r. jako żołnierze utworzonego z Armii Polskiej na Wschodzie 2 Korpusu, stały się znaczącą częścią naukowego opracowania „Artyści Andersa. Continuità e novità” autorstwa prof. Jana Wiktora Sienkiewicza.