„Nasze spotkanie tym razem będzie poświęcone trzem głównym tematom: współpracy muzeów polskich i ukraińskich w obliczu rosyjskiej inwazji, bezpieczeństwu muzeów w Polsce oraz nowym instytucjom na terenie naszego kraju, których liczba stale wzrasta. Świat polskich muzeów zmienia się niezwykle dynamicznie – wszystko to jest możliwe właśnie dzięki Państwa pracy” – powiedział wicepremier prof. Piotr Gliński otwierając spotkanie dyrektorów muzealnych instytucji kultury prowadzonych i współprowadzonych przez MKiDN, które odbyło się w Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce. W spotkaniu wzięli również udział: radca ambasady Ukrainy w Polsce Witalij Biłyj, zastępca dyrektora Narodowego Muzeum Historii Ukrainy w II wojnie światowej w Kijowie dr Ludmiła Rybczenko oraz dyrektor Muzeum Historycznego w Charkowie Viktoria Ivashchenko.
Spotkanie dyrektorów instytucji muzealnych prowadzonych i współprowadzonych przez MKiDN, fot. Danuta Matloch
Miejsce, w którym się spotykamy, jest szczególne. To niezwykle piękne muzeum poświęcone Kazimierzowi Pułaskiemu, ale także jedyne polskie muzeum, które podkreśla polsko-amerykańskie relacje. To miejsce związane jest z dewizą, która przyświecała bohaterom Polski i Stanów Zjednoczonych – „za wolność naszą i waszą”. Ta dewiza szczególnie teraz jest aktualna. Bardzo się cieszę, że są dziś wśród nas także panie dyrektor ukraińskich instytucji – mówił podczas wydarzenia wicepremier prof. Piotr Gliński.
Szef resortu kultury zwrócił uwagę, że dzień przed rosyjską napaścią na Ukrainę w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego został powołany zespół, który zajął się kwestiami współpracy i pomocy. Podkreślił, że od pierwszego dnia tej agresji polskie instytucje kultury, w tym instytucje muzealne, aktywnie włączyły się w pomoc walczącej Ukrainie, jej ludności cywilnej, uchodźcom, ale również ukraińskim instytucjom kultury.
Pomoc koordynowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego od początku obejmowała zarówno transporty materiałów ochronnych dla potrzeb ukraińskich muzeów, organizowanie w polskich placówkach punktów zbiórek darów i leków oraz tworzenie tymczasowej bazy noclegowej. Pierwszy transport z Muzeum Narodowego w Poznaniu dotarł do Narodowej Galerii Sztuki we Lwowie już 11 marca. Ta reakcja była niezwykle szybka – wskazał minister kultury i dziedzictwa narodowego.
Wicepremier zapewnił, że pomoc dla Ukrainy jest kontynuowana. Przypomniał, że przy Narodowym Instytucie Dziedzictwa działa Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie, zaś Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów pełni rolę punktu kontaktowego dla muzeów.
Wicepremier zapewnił, że pomoc dla Ukrainy jest kontynuowana. Przypomniał, że przy Narodowym Instytucie Dziedzictwa działa Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie, zaś Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów pełni rolę punktu kontaktowego dla muzeów.
Obecnie kontynuujemy prace nad Funduszem dla Digitalizacji Kultury. Prace digitalizacyjne są już w tej chwili realizowane na Ukrainie w różnych formach. Jest w nie zaangażowany m.in. Instytut Polonika. Natomiast ten projekt jest szczególny, przygotowywany w oparciu o potrzeby strony ukraińskiej i na prośbę ministra Tkaczenki – zwrócił uwagę prof. Piotr Gliński.
Szef resortu kultury poinformował, że spotkanie jest okazją do przypomnienia i przedyskutowania zasad bezpieczeństwa w polskich instytucjach muzealnych i polityki pamięci – instytucje te muszą być przygotowane na wypadek nieszczęść wielkoskalowych. Wskazując na doświadczenia wojny toczącej się za naszymi granicami zaznaczył, że Polska także nie jest bezpieczna.
Obrazy z ukraińskich muzeów przypominają klisze polskich wspomnień ratowania arcydzieł w obliczu agresji nazistowskich Niemiec i ZSRR w 1939 roku. Są one też obecne w naszej codziennej pracy. Nieprzypadkowo od stycznia br. Wydział Strat Wojennych został przekształcony w Departament Restytucji Dóbr Kultury utraconych w czasie II wojny światowej. Tamte czasy są wciąż żywe, ponieważ wciąż odzyskujemy kolejne dobra kultury – podkreślił wicepremier.
W nawiązaniu do zeszłotygodniowej wizyty w USA prof. Piotr Gliński przypomniał, że podpisana została umowa, dzięki której wracają do Polski „Łukaszowcy”. Obecność tego zbioru prac w USA wynika z tragicznych wydarzeń II wojny światowej. Poinformował również, że w tym tygodniu nastąpi przekazanie odzyskanych obiektów – wyjątkowych, bo nie z obszaru sztuki, ale historii naturalnej, przyrody.
Obecny na spotkaniu wiceminister Jarosław Sellin podsumował realizację programu „Niepodległa”, która w tym roku dobiega końca.
Ostatnim akcentem obchodów są wydarzenia związane z rocznicą włączenia części Górnego Śląska w granice Rzeczypospolitej, które odbędą się w czerwcu w Katowicach. Natomiast podsumowanie osiągnięć programu „Niepodległa” będzie miało miejsce na specjalnym kongresie pod koniec roku – powiedział wiceminister kultury.
Jarosław Sellin przypomniał, że w najbliższych latach czeka nas kilka ważnych rocznic: 1 000-lecie pierwszej koronacji w 1 025 roku, 500-lecie hołdu pruskiego z 1 525 r., 450-lecie konfederacji warszawskiej i 550. rocznica urodzin najbardziej rozpoznawalnego w dziejach Polski naukowca – Mikołaja Kopernika. Dlatego warto podjąć przygotowania do stworzenia całościowego programu, takiego jak „Niepodległa”, który będzie przypominał i promował ważne wydarzenia z historii Polski.
Podczas pierwszej sesji omówione zostały działania oraz współpraca muzeów Ukrainy i Polski w obliczu wojny. Zastępca dyrektora Narodowego Muzeum Historii Ukrainy w II wojnie światowej w Kijowie dr Ludmiła Rybczenko oraz dyrektor Muzeum Historycznego w Charkowie Viktoria Ivashchenko mówiły o funkcjonowaniu ukraińskich muzeów w obliczu rosyjskiej agresji.
Putinowska Rosja uczyniła z historycznej manipulacji II wojną światową broń propagandową. Odpowiadając na aktualne wyzwania stworzyliśmy nową wystawę o II wojnie światowej pt. „Ukraina. Niedokończona wojna”. Jej głównym tematem jest walka Ukraińców o niepodległość, która trwała po I wojnie światowej, w czasie II wojny światowej i trwa do dziś. (…) W ciągu ostatnich dwóch miesięcy odwiedziłam sześć różnych muzeów w Gdańsku i okolicach. Wszędzie spotkałam uchodźców z Ukrainy, którzy byli przyjmowani i otaczani opieką przez pracowników. To robi ogromne wrażenie – mówiła podczas spotkania dr Ludmiła Rybczenko.
O współpracy pomiędzy Muzeum Narodowym w Poznaniu i Lwowską Narodową Galerią Sztuki opowiadali dyrektorzy tych instytucji - Tomasz Łęcki oraz Taras Woźniak, który połączył się z uczestnikami wydarzenia online.
Na zakończenie spotkania starosta grójecki Krzysztof Ambroziak, wicestarosta Jolanta Sitarek, burmistrz Warki Dariusz Gizka oraz przewodniczący Rady Muzeum w Warce Andrzej Zaręba wręczyli ministrowi kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotrowi Glińskiemu honorowy klucz do historycznego miasta Warka w dowód uznania za wsparcie wydarzeń kulturalnych.
Drugiego dnia uczestnicy spotkania omówią kwestie dotyczące przygotowania polskich muzeów na czas sytuacji nadzwyczajnej, w tym konfliktu zbrojnego.
Każdy, kto potrafi ocenić rzeczywistość, widział, że Rosja putinowska zmierza do odbudowy imperium sowieckiego - powiedział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin. Jak podkreślił, "należało przed tym przestrzegać". - Natomiast ekipa Donalda Tuska działała inaczej - wskazał.
W odtajnionej niedawno notatce z 2008 r. polscy dyplomaci wojskowi w Moskwie pisali, że „zupełnie niekontrolowanym czynnikiem są wypowiedzi Lecha Kaczyńskiego, które niekiedy stają się powodem poważnego rozdrażnienia Moskwy”. Dyplomaci proponowali też rozwiązanie: „kontrświadczenie Donalda Tuska albo półformalne sygnały MSZ i rządu”. To konsekwencja polityki, którą pod koniec 2007 r. rozpoczął rząd Tuska – ocenia w programie „#Jedziemy” Jarosław Sellin, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego. 
- Każdy realista polityczny to widzi, że ten hybrydowy atak na granicę polsko-białoruską, to był jeden z elementów przygotowania Rosji do pełnowymiarowej wojny z Ukrainą. A właściwie pośrednio przez Ukrainę z całym zachodem - ocenił wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin w rozmowie z Michałem Rachoniem w programie TVP Info #Jedziemy.
„Podpisany list intencyjny pozwoli nam na stworzenie nowej, ważnej wystawy stałej pokazującej trudną i skomplikowaną historię miasta Kwidzyn. Muzeum obejmie opieką naukowo-konserwatorską gromadzone od wielu lat zbiory i materiały dotyczące historii miasta. Zajmie się także ich profesjonalną prezentacją” – powiedział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków dr Jarosław Sellin podczas uroczystości podpisania listu intencyjnego w sprawie współpracy między Muzeum Zamkowym w Malborku, Miastem Kwidzyn i Kwidzyńskim Centrum Kultury przy utworzeniu nowej przestrzeni wystawienniczej i wystawy stałej zatytułowanej „Historia Kwidzyna”.