Dziękuję prezydencji niemieckiej za organizację kolejnej debaty poświęconej problemom, jakich od początku pandemii doświadcza sektor kultury i sektor kreatywny. Ze względu na liczne restrykcje służące powstrzymaniu rozprzestrzeniania się koronawirusa, zaburzone zostało funkcjonowanie tych obszarów, a działalność kulturalna przeniosła się w dużej mierze do Internetu. Niewątpliwie konieczne są dalsze kroki na poziomie krajowym i europejskim, które zrekompensują brak przychodów i straty ponoszone przez firmy i instytucje z tych sektorów oraz ich pracowników, a także zapewnią pomoc artystom.
Pragnę wyrazić zadowolenie, że w wyniku negocjacji międzyinstytucjonalnych 10 listopada 2020 r. zdecydowano o zwiększeniu budżetu dla Programu Kreatywna Europa, który w całości dedykowany został kulturze i sektorowi kreatywnemu. Obecnie najważniejsze jest przyjęcie podstaw prawnych, aby Program został jak najszybciej uruchomiony, a interesariusze z sektora kultury i kreatywnego zaczęli aplikować o środki i realizować projekty. Cieszę się także, że w maju tego roku w projekcie rozporządzenia ustanawiającego Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, do celu czwartego polityki spójności dodano zapisy umożliwiające wsparcie projektów z sektora kultury. Chciałbym podziękować wszystkim Państwu Ministrom, którzy dołączyli jako sygnatariusze do listu, który skierowaliśmy do Komisji Europejskiej. Dziękuję również Komisji Europejskiej za zrozumienie naszych postulatów.
Jednym z rozwiązań dedykowanych dla sektora, które odciążyłoby wydawców i sprzedawców książek, a także pozytywnie wpłynęło na czytelników, mogłoby być umożliwienie państwom członkowskim stosowania 0% stawki VAT na książki w wersji papierowej i elektronicznej. Prace nad nowelizacją właściwej w tej sprawie Dyrektywy VAT prowadzone są w Radzie Unii Europejskiej. Chciałbym podzielić się z Państwem informacją, że oprócz oczekiwania na korzystną zmianę unijnych przepisów podatkowych, Polska pod koniec października zwróciła się do Komisji Europejskiej o indywidualną derogację i możliwość stosowania 0% stawki VAT, nie tylko na książki, ale także gazety, czasopisma, nuty i mapy dostarczane na nośnikach fizycznych oraz drogą elektroniczną. W najbliższym czasie skieruję do Państwa Ministrów list w tej sprawie, z prośbą o zwrócenie uwagi na tę kwestię i rozważenie wszczęcia odpowiednich kroków ze strony wszystkich państw członkowskich.
W kontekście wsparcia pracowników sektora kultury i kreatywnego, w wielu przypadkach pozbawionych przez pandemię możliwości zarobkowania, istotnym krokiem mającym na celu poprawienie ich sytuacji zawodowej powinno być wypracowanie przepisów, na mocy których artystów uznano by za grupę zawodową. W Polsce przygotowywana jest stosowna ustawa o uprawnieniach artysty zawodowego, która odpowie na oczekiwania środowiska twórców.
Przyjęcie przepisów w dobie koronawirusa jest tym bardziej istotne, że niewielu artystów pozostaje zatrudnionych na etatach, a większość z nich nie jest ubezpieczona. Polska postuluje o włączenie w zakres Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności projektów dotyczących kultury. Problemy, z którymi mierzą się sektor kultury i sektor kreatywny dotyczą wszystkich państw członkowskich. Środki Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności będą niezwykle pomocne w odbudowywaniu sektora kultury i kreatywnego po pandemii - dlatego też zwracam się z prośbą do Pani Komisarz, aby projekty zgłaszane do tego instrumentu przez państwa członkowskie zostały docenione i otrzymały należne wsparcie. W przypadku Polski dzięki temu instrumentowi zamierzamy położyć duży nacisk na wsparcie instytucji lokalnych bibliotek i domów kultury, najbliższych obywatelom, tak, aby dzięki ciekawej ofercie kulturalnej odbudować jak najszybciej więzi społeczne, naruszone przez długi okres izolacji. Z drugiej strony, chcemy stworzyć sieć modelowych rozwiązań w sektorze kultury - instytucji, które będą zaprojektowane z myślą o radzeniu sobie w sytuacjach kryzysowych, przede wszystkim będą przygotowane na zapewnienie ochrony dziedzictwa kulturowego w czasach kryzysu, m.in. poprzez automatyzację procesów zapewnienia odpowiednich warunków przechowywania zbiorów, poszerzą swoją ofertę on-line, co będzie stanowić naszą odpowiedź na ograniczenie mobilności artystów z jednej strony i widzów - z drugiej, a także będą w stanie sprostać wyzwaniom zielonej transformacji, co przyczyni się nie tylko do poprawy środowiska, lecz również do zmniejszenia kosztów utrzymania.
Szanowni Państwo! Wierzę, że dzięki wspólnym wysiłkom i instrumentom Unii Europejskiej, które będą uwzględniać głosy środowiska twórczego i artystycznego, uda się wyprowadzić kulturę z kryzysu spowodowanego pandemią COVID-19.