W Krajowym Planie Odbudowy znalazły się trzy inwestycje, za które odpowiedzialny może być Minister Kultury, na kwotę 162 mln euro - mówił na komisji sejmowej wiceszef MKiDN Jarosław Sellin. To m.in. program wspierania podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju.
Tematem czwartkowej sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu było "Przedstawienie przez Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego informacji na temat projektowanych przez rząd działań dla sfery kultury w ramach Krajowego Planu Odbudowy".
"Prace nad Krajowym Planem Odbudowy toczyły się od czerwca 2020 r., czyli już ponad dwa lat temu się zaczęły. W okresie letnim 2020 r. Ministerstwo Funduszy (i Polityki Regionalnej) przeprowadziło nabór projektów do KPO z trzech różych źródeł - po pierwsze z resortów, po drugie z regionów, po trzecie od partnerów społeczno-gospodarczych. Cały proces naboru i oceny projektów przez Ministerstwo Funduszy został zakończony do końca 2020 r. Polski Krajowy Plan Odbudowy został zaakceptowany przez Komisję Europejską, a potem przez Radę Unii Europejskiej, czyli wszystkie państwa członkowskie w czerwcu br." - mówił sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosław Sellin.
Jak wskazał, resort zgłosił do KPO 12 inwestycji. "Inwestycji, które były naszym marzeniem, mówię o tym świadomie. Ale należy pamiętać, że do KPO mogły być zgłoszone projekty z priorytetowych obszarów wskazanych przez Komisję Europejską, więc marzenia zderzyły się z tymi priorytetami. Niestety trzeba jasno powiedzieć - kultura do tych priorytetów nie należała. Dlatego musieliśmy szukać takich projektów, które najpełniej realizują cele KPO i spełnią restrykcyjne wymogi Komisji Europejskiej" - wyjaśnił Sellin.
"Podstawowe obszary wsparcia KPO, w związku z wymogami KE, to po pierwsze wzrost umiejętności pracowników, zwiększanie aktywności zawodowej poprzez wzrost opieki przedszkolnej, przeciwdziałanie ubóstwu, poprawa funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej. Jakoś kulturę było trudno wpasować do takiego celu zaproponowanego przez Komisję Europejską. Po drugie innowacyjność gospodarki - infrastruktura energetyczna, transportowa, infrastruktura gospodarki cyfrowej, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych poprzez obniżenie emisyjności wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej oraz zmniejszenie energochłonności" - wymieniał.
Przedstawione projekty - jak wyjaśnił - zostały ocenione przez grupy robocze w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej po kątem założeń KPO oraz możliwości budżetowych tego instrumentu, a następnie powiązane w pakiety reform i wiązki przedsięwzięć realizujących określone cele. W wyniku technicznego dialogu z Komisją Europejską, który prowadziło Ministerstwo Funduszy, ostatecznie w KPO znalazły się trzy inwestycje, które mieściły się w tych ogólnych celach zarysowanych przez KE, za które odpowiedzialny może być Minister Kultury, na kwotę 162 mln euro.
"To po pierwsze program wspierania podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju. Celem jest zapobieganie długofalowym negatywnym skutkom pandemii Covid-19, podtrzymanie, pobudzenie i pomoc w powrocie do pełnej aktywności dla instytucji kultury, organizacji pozarządowych i podmiotów gospodarczych prowadzących działalność kulturalną oraz twórców indywidualnych. Inwestycja składa się z dwóch komponentów - programu dotacyjnego i programu stypendialnego, mających charakter konkursowy. Wartość tych inwestycji wynosi 45 mln euro" - zaznaczył.
Wsparciem miałoby zostać objętych ponad 2700 projektów instytucji kultury, NGO-sów, małych i średnich przedsiębiorstw, mikroprzedsiębiorstw działających w sektorze kultury i przemysłów kreatywnych. "Zostanie też udzielonych 746 stypendiów dla indywidualnych twórców, badaczy, edukatorów, animatorów z obszarów kultury i przemysłów kreatywnych" - zaakcentował Sellin.
"Druga inwestycja nosi nazwę +inwestycje na rzecz utworzenia modelowego centrum wspierania przemysłów kreatywnych+. Jej celem jest utworzenie modelowego centrum wspierania przemysłów kreatywnych, ze szczególnym uwzględnieniem designu i architektury. Inwestycja będzie realizowana przez Muzeum Narodowe w Krakowie, wartość inwestycji ok. 95 mln euro, przy czym z KPO zostanie przekazana kwota w wysokości 50 mln euro, a pozostałe 45 mln zostanie sfinansowane z budżetu państwa. Wdrażanie inwestycji ma zostać zakończone do połowy 2026 r." - wskazał.
"Trzecia zaakceptowana propozycja to wsparcie dla zwiększenia efektywności energetycznej obiektów lokalnej aktywności społecznej. Celem tej inwestycji jest identyfikacja budynków zajmowanych przez samorządowe biblioteki, domy kultury, charakteryzujące się niską efektywnością energetyczną i przeprowadzenie kompleksowej, głębokiej modernizacji energetycznej. Trochę na wzór tego, co zrobiliśmy w ostatnich latach z naszymi szkołami artystycznymi (...) Wartość tej inwestycji to 67 mln euro, planowana jest modernizacja energetyczna 85 obiektów bibliotek i domów kultury" - mówił Sellin.
Dopytywany przez przedstawicielkę wnioskodawców posiedzenia, Iwonę Śledzińską-Katarasińską (KO), o tryb, w jakim trybie będą przyznawane środki stypendialne wskazał, że będzie to droga konkursowa. Na pytanie posła Krzysztofa Piątkowskiego (KO) czy w projekcie dotyczącym bibliotek o środki będą się mogły ubiegać wszystkie samorządy, niezależnie od wielkości, podkreślił, że "nie ma tu wskazania jakiegoś szczebla samorządu".
Dyrektor Departamentu Funduszy i Spraw Europejskich w MKiDN Monika Smoleń-Bromska podkreśliła, że "niestety kultura nie jest głównym priorytetem Komisji Europejskiej, jeżeli chodzi zarówno o fundusze strukturalne, jak i pomocowe". "Tak też było w tym przypadku. Zgłosiliśmy początkowo 12 inwestycji spełniających te wymagania, które wskazane były w KPO, czyli przede wszystkim dotyczące zielonego ładu i transformacji cyfrowej. Natomiast nie spotkały się one z akceptacją Komisji. Powiem, że negocjacje dotyczące kultury jako ostatnie zakończyły negocjacje po stronie polskiej tzn. że najdłużej toczyły się dyskusje na temat kultury, z tego powodu, że do końca walczyliśmy, żeby w KPO kultura się znalazła i dzięki temu rzeczywiście te trzy duże inwestycje, o których mówił pan minister się tam znalazły" - mówiła.
"Początkowo też było tak, że wszystkie inwestycje, które zgłosiliśmy zgłosiliśmy do finansowania z części dotacyjnej, natomiast było to swego rodzaju wspólną strategią z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej, żeby część z tych inwestycji przenieść dopożyczkowej części, żeby zwiększyć swoje argumenty w dyskusji z KE. Na dzisiaj sytuację mamy taką, że komponent dotyczący termomodernizacji bibliotek i domów kultury finansowany jest z części dotacyjnej KPO, natomiast inwestycja dotycząca stypendiów i dotacji oraz renowacji i stworzenia modelowego centrum przemysłów kreatywnych finansowana jest z części pożyczkowej. Natomiast zadbaliśmy o to, by finansowanie tych dwóch inwestycji, jako że dotyczy specyficznych podmiotów, nie musiało zwracać pieniędzy i w projekcie rozporządzenia ministra funduszy i polityki regionalnej, który będzie załącznikiem do ustawy o wspieraniu polityki rozwoju, znalazł się projekt tego rozporządzenia, który określa wykaz inwestycji w ramach planu rozwojowego, w ramach których wsparcie zwrotne przyznawane w formie pożyczki może podlegać umorzeniu. Czyli finansowane będą z budżetu państwa" - wyjaśniła.
Wiceminister dopytywany przez posłów wymienił też 12 inwestycji zgłoszonych początkowo do KPO. "Te projekty to były: państwowe składnice konserwatorskie, chcieliśmy budować magazyny zabytków archeologicznych; budowa siedziby Europejskiego Centrum Filmowego Camerimage w Toruniu; rozbudowa siedziby głównej Muzeum Narodowego w Warszawie; rozwój infrastruktury domów kultury; rozwój infrastruktury bibliotek publicznych; adaptacja budynku dawnego Hotelu Cracovia na cele ekspozycyjne, magazynowe i administracyjne, przekształciło się w to centrum przemysłów kreatywnych, bo w trakcie negocjacji się okazało, że tylko taka rzecz jest możliwa" - wymieniał.
"Kolejne to: +u progu zielonej i cyfrowej transformacji+, szkolnictwo artystyczne wobec społeczno-gospodarczych wyzwań; dostawa, montaż oraz serwis kompleksowej instalacji fotowoltaicznej oraz wymiana końcowych elementów sieci elektroenergetycznej w Centrum Technologii Audiowizualnych we Wrocławiu; +Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny na drodze do cyfrowej transformacji+; Polski Instytut Sztuki Filmowej Polska Cyfrowa 2.0; Narodowy Instytut Fryderyka Chopina - cyfrowe dziedzictwo muzyki polskiej oraz Muzeum Narodowe w Poznaniu jako sieć muzeów przyjaznych ludziom i środowisku" - dodał Sellin.