„Organizowane w Polsce od 1993 roku Europejskie Dni Dziedzictwa są ważnym wydarzeniem kulturalnym i społecznym. (…) Ich znaczenie polega głównie na integrowaniu społeczeństw poszczególnych krajów Starego Kontynentu wokół idei ochrony dziedzictwa kulturowego, rozumianego jako wspólne, ponadczasowe dobro wszystkich narodów Europy” – powiedział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków dr Jarosław Sellin podczas konferencji prasowej dotyczącej obchodów 30. edycji Europejskich Dni Dziedzictwa. Tegoroczną jubileuszową odsłonę wydarzenia, odbywającego się w dwa kolejne weekendy września, będziemy obchodzić pod hasłem „Połączeni dziedzictwem”.
„Połączeni dziedzictwem” – inauguracja 30. edycji Europejskich Dni Dziedzictwa, Fot. Danuta Matloch
Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego zwrócił uwagę, że Europejskie Dni Dziedzictwa to okazja do edukacji historycznej i kulturalnej, przybliżenia społeczeństwu problematyki ochrony dziedzictwa, promocja różnorodności regionalnej i lokalnej, ale także propagowanie zasad ochrony zabytków i opieki nad nimi, przy zwróceniu uwagi na bogactwo kultur oraz umacnianie kulturalnych więzi lokalnych.
W realizację tego projektu angażują się przedstawiciele wielu profesji, organizacji i instytucji działających w sferze ochrony dziedzictwa, ułatwiając dostęp do zabytków i innych dóbr tworzących jego zasób. Europejskie Dni Dziedzictwa adresowane są do wszystkich grup społecznych i wiekowych, niezwiązanych zawodowo z opieką nad zabytkami. Ich naczelną ideą, od początku istnienia, jest wolny wstęp na wszystkie wydarzenia, co w naturalny sposób eliminuje problem wykluczenia niektórych środowisk z dostępu do dóbr kultury, ze względu chociażby na bariery ekonomiczne – wskazał Jarosław Sellin.
Generalny konserwator zabytków przypomniał, że Polska włączyła się do akcji w 1993 r., przez co obchody Europejskich Dni Dziedzictwa organizowane są w naszym kraju już od 30 lat. Zaznaczył, że wydarzenie to tworzy niepowtarzalną okazję do promocji lokalnych zasobów zarówno materialnego, jak i niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Wydarzenia kulturalne odbywające się w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa cieszą się coraz większym zainteresowaniem i poparciem władz samorządowych, instytucji kultury organizacji społecznych oraz osób prywatnych. Są znakomitą sposobnością do budowania kapitału społecznego oraz podnoszenia poziomu wiedzy na temat wartości lokalnego dziedzictwa. (…) Imponujący jest też ich zasięg (2 tysiące wydarzeń kulturalnych, blisko 500 miejscowości, około 300 tysięcy uczestników). Z każdym rokiem imprezy te coraz mocniej wpisują się w świadomość społeczną Polaków, a przy tym stają się ważnym narzędziem edukacji w sferze ochrony dziedzictwa narodowego – powiedział wiceminister kultury.
Sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego podkreślił, że hasło jubileuszowej edycji obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa skupia uwagę na potrzebie komunikowania idei i wiedzy o wartościach dziedzictwa.
Hasło tegorocznej edycji wskazuje również na związki dziedzictwa kulturowego Polski i Ukrainy, które w związku z agresją Rosji na jedno z tych państw i przyjęcie milionów ukraińskich uchodźców w naszym kraju stają się coraz bardziej wyraźne. Ten trudny czas stanowi okazję do rozwijania dialogu między naszymi narodami przy wykorzystaniu bogactwa wspólnej przeszłości, czego doskonałym przykładem są niektóre inicjatywy ujęte w kalendarzu Europejskich Dni Dziedzictwa – podsumował Jarosław Sellin.
W konferencji wzięli udział: Ambasador Ukrainy w Polsce Wasyl Zwarycz, przedstawiciel Wydziału Kultury i Dziedzictwa Kulturowego Rady Europy Francesc Pla Castelltort, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr hab. Katarzyna Zalasińska, dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku dr hab. Janusz Trupinda i dyrektor Muzeum Kresów w Lubaczowie Piotr Zubowski.
„Połączeni dziedzictwem”
W ramach 30. edycji Europejskich Dni Dziedzictwa w kolejne dwa weekendy września (10-11 i 17-18) będzie można zwiedzać najciekawsze zabytki i korzystać z szerokiej oferty wydarzeń kulturalnych oraz edukacyjnych, która umożliwi poznanie historii oraz tradycji danego regionu.
Tegoroczne hasło EDD – „Połączeni dziedzictwem” – nawiązuje do podpisanej przez Polskę Konwencji Ramowej Rady Europy o wartości dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa (tzw. Konwencja FARO). Materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe łączy pokolenia, integruje społeczności, grupy i narody, pozwalając im trwać dzięki wspólnym wartościom. Europejskie Dni Dziedzictwa to doskonała okazja, aby lepiej poznać i docenić dziedzictwo, którego jesteśmy spadkobiercami. Aktualnie na szczególną uwagę zasługuje zagrożone dziedzictwo kulturowe Ukrainy. Świadectwem wspólnego dziedzictwa Polski i Ukrainy jest chociażby cerkiew pw. św. Paraskewy w Radrużu, będąca jednym z obiektów w ramach projektu „Drewnianych Cerkwi w polskim i ukraińskim regionie Karpat”, stanowiącym przykład polsko-ukraińskiego wpisu na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Ta najstarsza drewniana cerkiew w Polsce jest oddziałem Muzeum Kresów w Lubaczowie.
Innym obiektem znajdującym się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO, który corocznie aktywnie uczestniczy w EDD, jest Zamek Królewski w Warszawie. W tym roku Zamek zaprasza na bezpłatne zwiedzanie w języku ukraińskim oraz na podróż po twórczości Bernarda Bellotto w 300. rocznicę urodzin artysty.
Wśród ciekawych wydarzeń w ramach EDD znalazły się także prezentacja tradycji bębniarskich na Zamku w Janowcu – oddziale Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym czy warsztaty tkackie koronki klockowej, wpisanej na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, organizowane przez Stowarzyszenie Koronczarek Ziemi Krakowskiej. Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu przygotowało festyn pt. „Jesień w Polu i Zagrodzie”, podczas którego zaprezentowane zostaną tradycyjne zwyczaje i obrzędy, związane z kopaniem ziemniaków i pracami gospodarskimi.
Wykaz i informacje na temat wszystkich wydarzeń organizowanych w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa są dostępne na stronie internetowej: www.edd.nid.pl oraz w specjalnie przygotowanej aplikacji mobilnej EDD.
30. edycja Europejskich Dni Dziedzictwa została objęta Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości.
Europejskie Dni Dziedzictwa
Europejskie Dni Dziedzictwa to wspólna inicjatywa Rady Europy i Unii Europejskiej. Idea EDD narodziła się 3 października 1985 roku w Granadzie podczas II Konferencji Rady Europy. Francuski minister kultury zaproponował wtedy rozszerzenie na cały kontynent zainicjowanych we Francji rok wcześniej Dni Otwartych Zabytków, podczas których po raz pierwszy wszyscy mogli bezpłatnie odwiedzić obiekty zwykle zamknięte dla zwiedzających. Przez kolejne lata inicjatywa ta cieszyła się dużym zainteresowaniem i poparciem społecznym. W 1991 roku Rada Europy zdecydowała się ustanowić Europejskie Dni Dziedzictwa. Obecnie w EDD biorą udział wszystkie państwa członkowskie Rady Europy.
Polska włączyła się do akcji w 1993 roku. Ogólnopolskim koordynatorem obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa został Narodowy Instytut Dziedzictwa, który za pośrednictwem 16 koordynatorów w całym kraju przygotowuje i upowszechnia ofertę przygotowanych wydarzeń. EDD w Polsce to przede wszystkim program edukacyjny, wystawy, wycieczki, prelekcje, gry i konkursy przybliżające lokalnym społecznościom historię ich ziem. Każdej edycji towarzyszy hasło, które nadaje wspólny mianownik wydarzeniom organizowanym we wszystkich zakątkach kraju. EDD pozwalają lepiej poznać polską historię i kulturę.