„Uczestniczymy dziś w niezwykle ważnym wydarzeniu – wernisażu wystawy stanowiącej kolejną odsłonę obchodów 160. rocznicy powstania Muzeum Narodowego w Warszawie. Tym razem Muzeum zabiera publiczność w podróż, której motywem przewodnim jest twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza, a celem – odkrycie jej na nowo” – napisał wicepremier prof. Piotr Gliński w liście odczytanym przez wiceministra kultury i dziedzictwa narodowego dr Jarosława Sellina podczas wernisażu wystawy pt. „Witkacy. Sejsmograf epoki przyspieszenia”. Ekspozycja w Muzeum Narodowym proponuje nowe odczytanie dzieł Stanisława Ignacego Witkiewicza (1885–1939), jednego z najwybitniejszych twórców pierwszej połowy XX wieku.
„Witkacy. Sejsmograf epoki przyspieszenia” – nowe odczytanie twórczości wszechstronnego artysty na wystawie w Muzeum Narodowym, fot. Jacek Domiński / Reporter
Minister kultury i dziedzictwa narodowego zwrócił uwagę, że nowe spojrzenie na twórczość Stanisława Ignacego Witkiewicza staje się możliwe dzięki osadzeniu prac artysty w dwudziestowiecznych i współczesnych kontekstach teoretycznych.
Czas życia Witkacego – początek XX wieku – to przecież okres intensywnego cywilizacyjnego przyspieszenia, przełomowych odkryć w różnych dziedzinach nauki. I to właśnie refleksja nad przemianą historyczną i społeczną wydaje się określać horyzont jego twórczości artystycznej i literackiej – napisał w liście prof. Piotr Gliński.
Wicepremier podkreślił, że Witkacy był jednym z najwybitniejszych twórców pierwszej połowy XX wieku - wszechstronnym artystą, filozofem, pisarzem, a także obserwatorem przemian, które kojarzył z procesem postępującej mechanizacji życia. Zaznaczył, że Muzeum Narodowe w Warszawie podjęło próbę analitycznego ujęcia jego spuścizny proponując, zamiast tradycyjnej narracji chronologicznej, przegląd tematów obecnych w sztuce nowoczesnej.
Widzowie zobaczą ponad 500 dzieł: obrazów, rysunków, pasteli i fotografii ze zbiorów własnych Muzeum oraz z licznych muzeów i instytucji w Polsce, a także rzadko prezentowanych prac z kolekcji prywatnych. Dokonania artystyczne Witkiewicza udowadniają głębokie pokrewieństwo ze zjawiskami artystycznymi o kluczowym znaczeniu dla kultury europejskiej dwudziestolecia międzywojennego. Zestawienie prac artysty z wybranymi przykładami dzieł wybitnych, współczesnych mu twórców, m.in. Rudolfa Schlichtera, Umberto Boccioniego i Marcela Duchampa, służy wydobyciu nowych znaczeń i nieznanych dotąd aspektów twórczości Witkacego – zwrócił uwagę minister kultury.
Szef MKiDN wskazał, że w dziełach Witkacego publiczność z pewnością dostrzeże podejmowaną przez niego nieustannie aluzję do nowoczesności. Wyraził przekonanie, że ekspozycja, poprzez swoją koncepcję, a także bogatą ofertę edukacyjną, będzie cieszyła się wysoką frekwencją i entuzjastycznym przyjęciem.
Składam podziękowania i wyrazy uznania dla zespołu Muzeum Narodowego w Warszawie zaangażowanego w organizację wystawy i dzisiejszej uroczystości. Cieszę się także, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego partycypowało w kosztach tego przedsięwzięcia. Wszystkim Państwu życzę wspaniałych wrażeń podczas zwiedzania ekspozycji – podsumował wicepremier.
O wystawie „Witkacy. Sejsmograf epoki przyspieszenia”
Wystawa jest nowym spojrzeniem na twórczość artystyczną Witkacego przez osadzenie jego prac w XX-wiecznych i współczesnych kontekstach teoretycznych. Stanowi próbę analitycznego ujęcia jego spuścizny. W miejsce tradycyjnej narracji chronologicznej Muzeum Narodowe proponuje przegląd tematów ważnych dla samego artysty i obecnych w sztuce nowoczesnej. Prezentowane dzieła zgrupowano według kategorii takich jak: kosmos, ruch, ciało, wizja artystyczna, przeżycie metafizyczne, historia i kryzys kultury. Ważnym aspektem proponowanej interpretacji twórczości Witkacego jest również pokazanie jego działań performatywnych i paraartystycznych. Witkiewicz był wnikliwym obserwatorem i komentatorem zmian cywilizacyjnych dokonujących się w różnych sferach życia: polityki, organizacji społecznej, postępu technicznego, obyczajów i kultury. Jego dzieła rejestrowały rytm przemian epoki, w której żył. Podejmowały tematykę nowoczesnego życia w sposób aluzyjny, podporządkowując aktualne doświadczenie historyczne wymogowi konstrukcyjnej jedności dzieła. Wybory i intuicje Witkacego nierzadko okazują się prorocze i do dziś aktualne.
Ekspozycja prezentuje szeroki zakres mediów i strategii artystycznych wykorzystywanych przez Witkacego. Zwiedzającym udostępnione będzie blisko 500 prac – obrazów, rysunków, pasteli i fotografii ze zbiorów własnych MNW oraz z licznych muzeów i instytucji w Polsce, a także rzadko prezentowane dzieła z kolekcji prywatnych. Pokazane zostaną również materiały wideo i archiwalia, przybliżające życie i twórczość artysty.
Dokonania artystyczne Witkiewicza udowadniają głębokie pokrewieństwo ze zjawiskami artystycznymi o kluczowym znaczeniu dla kultury europejskiej dwudziestolecia międzywojennego. Wydobyciu nowych znaczeń i nieznanych dotąd aspektów prac Witkacego służy zestawienie ich z wybranymi przykładami dzieł najważniejszych przedstawicieli sztuki nowoczesnej. Na wystawie w MNW twórczości Witkacego towarzyszą dzieła współczesnych mu twórców, takich jak: Wasilij Kandinsky, Max Ernst, Rudolf Schlichter, Umberto Boccioni i Marcel Duchamp.
Około 25 % dzieł prezentowanych na wystawie to pastele. Zachowanie ich w dobrym stanie wymaga specjalnych zabiegów, dlatego przygotowania do wystawy obejmowały szeroko zakrojone prace konserwatorskie. Oczyszczenia i przeprowadzenia zabezpieczeń wymagało aż 90 pasteli, w tym 57 – konserwacji, której poddano także 13 rysunków.
Wystawa została objęta Honorowym Patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a jej realizacja była możliwa dzięki dofinansowaniu ze środków resortu kultury.