Archiwa to źródło pamięci o naszych dziejach. To zapis życia pokoleń Polaków, to wreszcie wartość instytucjonalna, fundament i źródło ciągłości suwerennej Rzeczpospolitej - napisał prezydent Andrzej Duda do uczestników czwartkowej Gali Archiwisty na Zamku Królewskim w Warszawie.
„Przed stu laty 7 lutego 1919 r. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał +Dekret o organizacji archiwów państwowych+ co było równoznaczne z odrodzeniem się narodowej archiwistyki. Wspominając dziś ten doniosły fakt pragnę wyrazić głęboką wdzięczność dla pokoleń polskich archiwistów, którzy niestrudzenie dbają o zachowanie archiwalnego dziedzictwa naszej ojczyzny” – podkreślił prezydent.
Jak zaznaczył, archiwa to źródło pamięci o naszych dziejach. „To zapis życia pokoleń Polaków, to wreszcie wartość instytucjonalna, fundament i źródło ciągłości suwerennej Rzeczpospolitej. Zachowaniu tej pamięci służą państwo nieprzerwanie od stu lat pełniąc funkcję administracyjną i naukową, gromadząc zasoby i je opracowując (…) i upowszechniając zebraną w archiwach wiedzę” – zaakcentował Andrzej Duda.
„Znaczenie tej pracy uświadamiamy sobie dopiero w czasie, kiedy obchodzimy stulecie odzyskania niepodległości i budowy własnego, suwerennego państwa po 123 latach zaborów. To dzięki archiwalnym dokumentom możemy odtworzyć przebieg tamtych wydarzeń, lepiej zrozumieć intencje i zamysły ojców niepodległości oraz śledzić rozwój odrodzonej Polski (…) Wszystkim polskim archiwistom życzę satysfakcji ze służby Polsce oraz wszelkiej osobistej pomyślności” – dodał prezydent.
Wiceminister kultury Jarosław Sellin przypomniał, że Archiwa Państwowe podlegają Ministerstwu Kultury. „Muszę powiedzieć, że to wielka przyjemność opiekować się Archiwami Państwowymi, bo mamy do czynienia na co dzień, w związku z realizacją tych obowiązków z ludźmi kulturalnymi, wykształconymi, ludźmi, którzy są pełni pasji. Za to co robicie w Archiwach Państwowych (…) chciałbym bardzo serdecznie podziękować” – mówił Sellin.
Jak zaznaczył, 100 lat temu marszałek Józef Piłsudski zdecydował się na „Dekret o organizacji archiwów państwowych”, ponieważ „to był po prostu wybitny państwowiec”. „Powagi państwa nie można było budować także bez tego elementu, bez opieki nad archiwami, zwłaszcza w kraju, który przechodził takie hekatomby wojenne jak nasz, który był wymazany z mapy na 123 lata, którego zasoby były grabione i niszczone” – powiedział wiceminister.
„Zadaniem jakie marszałek w tym dekrecie archiwistom wyznaczył była także próba rewindykowania zasobów archiwalnych rozproszonych w świecie” – podkreślił Sellin dodając, że minister kultury i wszyscy pracownicy ministerstwa „głęboko kłaniają się” przed dorobkiem i osiągnięciami archiwistów.
W skierowanym do zebranych liście marszałek Sejmu Marek Kuchciński podkreślił, że uroczystość stanowi okazją do przypomnienia historii zbiorowego wysiłku w odbudowę odradzającej się ojczyzny. „Wyrazem troski o zabezpieczenie dziedzictwa, ratowanie świadectw o państwowości oraz dóbr kultury był ów dekret Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego” – zaakcentował.
„W zasobach Archiwów Państwowych zapisana jest historia Polski oraz całego narodu (…) przechowywana i otoczona profesjonalną opieką jest ważnym źródłem wiedzy o przeszłości, a zarazem darem dla przyszłych pokoleń” – ocenił Kuchciński.
List do uczestników uroczystości wystosował także marszałek Senatu Stanisław Karczewski. „Żaden normalny naród nie może istnieć bez wiedzy o swoich korzeniach i historii” – podkreślił.
„Dzisiejsza rocznica stanowi znakomitą okazję, aby docenić dorobek polskich archiwistów, strażników pamięci, którzy w ciągu ostatnich 100 lat sprawowali pieczę nad jej materialnymi świadectwami, dokumentując historię naszego kraju i udostępniając tę wiedzę kolejnym pokoleniom Polaków. Dzięki nim Archiwa to skarbnica pamięci narodowej i symbol trwałości państwa za co składam im serdeczne podziękowania” – napisał Karczewski.
Premier Mateusz Morawiecki, w swoim liście zaznaczył, że 100 lat temu nasi rodacy stanęli przed trudnym zadaniem odbudowy polskiej państwowości i instytucji. Podkreślił, że Archiwa były podstawą budowania tożsamości historycznej narodu. „Polska archiwistyka stoi dzisiaj na bardzo wysokim poziomie (…) dzięki niej możemy czerpać ze skarbnicy wiedzy o naszej historii” – zaakcentował premier.
Zdaniem naczelnego dyrektora Archiwów Państwowych dr. Pawła Pietrzyka dobrze zarządzane Archiwa Państwowe są świadectwem dojrzałości instytucji państwa. „Zapewniają nie tylko właściwą dbałość o archiwalia, które mają pod swoją pieczą, ale również powinny odgrywać pierwszorzędną rolę w gromadzeniu i zabezpieczania dziedzictwa archiwalnego, które powstaje współcześnie” - mówił.
„Dobrze zarządzane Archiwa powinny być także partnerem dla administracji, dla instytucji pozarządowych, samorządowych i generalnie dla wszystkich obywateli. Od sposobu, w jaki będą realizować swoją misję zależy bogactwo spuścizny pamięci zbiorowej, jaką pozostawimy przyszłym pokoleniom” – podsumował dr Pietrzyk.
Podczas Gali zaprezentowano pamiątkowy znaczek pocztowy wyemitowany przez Pocztę Polską i dedykowaną monetę wybitą przez Narodowy Bank Polski. Premierę miała również jubileuszowa publikacja „Archiwa w Niepodległej 1919-2019: stulecie archiwów państwowych” wydana przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych. (PAP)