W "Kawie na ławie" w TVN24 politycy dyskutowali o najnowszej propozycji rządu - zmianach w Otwartych Funduszach Emerytalnych. Obóz rządzący podkreślał, że Polacy będą mogli wybrać, gdzie będą mogli trzymać swoje oszczędności emerytalne. Zdaniem opozycji jest to "skok na kasę". Zobacz nagranie programu
Jarosław Sellin (PiS)
- Myślę, że z perspektywy 22 lat, od kiedy Otwarte Fundusze Emerytalne zostały wprowadzone do polskiego systemu, można ocenić, że to był chyba systemowy błąd. Pamiętamy historie, bulwersujące informacje, jak zarządzający tymi środkami potężne pieniądze zarabiali, potężne pieniądze z Polski wyprowadzali. Pierwszy demontaż tego systemu został dokonany przez rząd Platformy Obywatelskiej i PSL-u w roku 2014 - powiedział Jarosław Sellin z Prawa i Sprawiedliwości.
Dodał, że "jeżeli dzisiaj mówi się o pozyskaniu do budżetu państwa 20 miliardów złotych (...), to warto przypomnieć, że Platforma Obywatelska w 2014 roku wzięła z OFE ponad 150 miliardów złotych". - Właściwie pozostała taka "resztówka", choć w sumach globalnych dosyć istotna - powiedział Sellin.
- Będzie wybór między pozostawieniem środków w Indywidualnych Kontach Emerytalnych, czyli na koncie prywatnym, które będzie do dyspozycji każdego obywatela, a deklaracją, żeby te środki zostały przeniesione na imienne konto do ZUS-u. Jeżeli ktoś się zdecyduje na przeniesienie pieniędzy do ZUS-u, na przykład ja tak zrobię, to po przejściu na emeryturę te pieniądze będą opodatkowane, zanim otrzymamy emeryturę - mówił Sellin.
Dodał, że "w przypadku IKE nie będą opodatkowane i opodatkować to konto można tylko raz - właśnie na początku".
Andrzej Dera (Kancelaria Prezydenta)
- Przede wszystkim mamy wybór: czy chcemy te pieniądze przekazać na IKE, czy je zostawić w ZUS-ie. Kto zarządza dzisiaj pieniędzmi w OFE? To był nieudany projekt. Ogromne środki wypływały z OFE do prywatnych kieszeni - mówił minister Andrzej Dera z Kancelarii Prezydenta.
- Nie mam wątpliwości, że celem tej operacji jest zagarnięcie pieniędzy Polaków, które zgromadzili. (...) To skompromitowało w oczach Polaków oszczędzanie. Tego przykładem jest klęska PPK, planów kapitałowych, które premier Mateusz Morawiecki kilka lat temu promował. Chęć wchodzenia do tego typu programów jest niewielka - ocenił Paweł Poncyljusz z Koalicji Obywatelskiej.
Jego zdaniem grozi to tym, że wiele osób "na jesieni swojego życia będzie miało mało pieniędzy do dyspozycji".
- Dziś zabieracie Polakom pieniądze do ZUS-u, a mówicie im, że jeżeli nie chcą być w ZUS-ie, to muszą zapłacić z tego haracz. (...) Polakom nie pozostaje nic innego, jak myślenie o alternatywnym sposobie gromadzenia pieniędzy na emeryturę - powiedział.
- W 2014 roku Polacy mieli wybór: oszczędzać na OFE lub przenieść pieniądze do ZUS-u. Słuchając pana ministra Dery, przypomina mi się zdanie z jednego z amerykańskich filmów: w tym całym interesie prawdziwa jest tylko prowizja. Chodzi o znacjonalizowanie pieniędzy Polaków - powiedziała Urszula Pasławska z Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Po czym dodała: - Zastanawiam się, skąd te 15 procent, bo nawet w krajach totalitarnych za przelew nie płaci się takiego procentu. Myślę, że może się tak zdarzyć, że ta nieadekwatna kwota (...) będzie w przyszłości zwracana (...) i w przyszłości budżet państwa będzie musiał zwracać te pieniądze obywatelom.
- Jak słucham panów ministrów Dery i Sellina, to widzę potężną kapitulację. Kapitulację na dwóch poziomach. Po pierwsze, jeśli chodzi o zabezpieczanie systemu emerytalnego czy sprawności systemu emerytalnego, to widzimy, że ta ekipa sobie kompletnie nie radzi z tymi kwestiami. Ale widzę też kapitulację na symbolicznym poziomie, czyli tego, że państwo może być przewidywalne i może zapewniać bezpieczeństwo. Polki i Polacy nie czują się bezpiecznie z ekipą, która porusza się od ściany do ściany - powiedział Krzysztof Śmiszek z Lewicy.
Dodał, że "te 15 procent haraczu, prowizji to jest około 20 miliardów złotych na kolejne obiecanki". - Jakże pusty musi być skarbiec państwa, że trzeba obłożyć haraczem te pieniądze emerytów - powiedział.
- To po prostu jest skok na kasę i te 20 miliardów złotych, które mają trafić do budżetu państwa. (...) Przypomnę, że Platforma Obywatelska przeprowadziła ten skok na kasę w zupełnie inny sposób - mówił Artur Dziambor z Konfederacji.
Dodał, że "wcześniej jednak odbyło się coś jeszcze gorszego, bo Trybunał Konstytucyjny powiedział, że (...) pieniądze z OFE, to nie są pieniądze należące do ludzi". - I Platforma Obywatelska zrobiła z tymi pieniędzmi co chciała i dlatego przegrała wybory - powiedział.
Otwarte Fundusze Emerytalne
Rząd przyjął we wtorek projekt ustawy o przekształceniu OFE - ma wejść w życie 1 czerwca 2021 r. Czas na składanie deklaracji o przeniesieniu środków z OFE do ZUS został wyznaczony od 1 czerwca 2021 r. do 2 sierpnia 2021 r.
W ocenie skutków regulacji projektu wskazano, że na koniec grudnia 2020 roku członkami otwartych funduszy emerytalnych było ok. 15,43 mln osób. Stan aktywów wynosił zaś 148,6 mld zł. Centrum Informacyjne Rządu zwróciło uwagę, że średnie saldo na rachunku wynosi 9689 zł.
Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) działają od 1999 roku. Inwestycje funduszy na giełdzie i w obligacje (później umorzono część obligacyjną) miały być sposobem na wyższe emerytury niż te wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Członkami OFE stało się ponad 15 mln Polaków. W szczytowym momencie fundusze zarządzały kapitałem przekraczającym 300 mld zł.
W 2011 roku rząd Donalda Tuska zdecydował o obniżeniu składki idącej do OFE z poziomu 7,3 do 2,92 proc. Kolejne zmiany nastąpiły w 2014 roku, gdy z OFE do ZUS przeniesiono wszystkie obligacje Skarbu Państwa o wartości ponad 153 mld zł. Była to wówczas około połowa wszystkich zgromadzonych tam środków. Kwoty zapisano na indywidualnych subkontach ubezpieczonych w ZUS.
Zmiany w OFE
Rząd chce, żeby konta w OFE w zostały przekształcone w konta IKE, ale ta zmiana formy prawnej kosztowałaby przyszłych emerytów 15 proc. zebranych środków (tak zwana opłata przekształceniowa). Alternatywą byłoby skierowanie środków do ZUS po złożeniu przez członka OFE odpowiedniej deklaracji. Wówczas opłaty przekształceniowej nie ma, tracimy natomiast prawo do dziedziczenia tych środków.
- Ta propozycja ma cel głównie fiskalny. W krótkim i długim terminie zyskuje na niej budżet. Członek OFE, czy wybierze IKE, czy ZUS, to zawsze coś traci – tak o rządowej propozycji mówił w rozmowie z TVN24 Biznes prof. Paweł Wojciechowski, były minister finansów w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza i były główny ekonomista Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
- W przypadku tej zmiany zarówno w krótkim okresie, jak i długim zyskuje budżet – dodał.
Pytany o kwestię "prywatności" środków, które z OFE trafią na IKE oraz "oddawania pieniędzy Polakom", prof. Paweł Wojciechowski stwierdził w rozmowie z TVN24 Biznes: - To nie będą środki prywatne, bo nie będzie można nimi dysponować. Z tego punktu widzenia nie ma znaczenia, czy są w OFE, czy w IKE.